‘Normale’ Joden
In deze vreselijk verdrietige tijden na 7 oktober zijn er af en toe gelukkig nog hartverwarmende zaken die toch maar even ontstaan.
Als tiener woonde ik om de hoek bij Nasjviel, een pand aan de Lairessestraat in Amsterdam waar Joodse jongeren bij elkaar konden komen. Beneden zat het restaurant met betaalbare opties en een computer met internet. Iedereen mocht daar gebruik van maken, wat ik dan ook uren deed. Ik maakte er mijn eerste emailadres aan. Hotmail uiteraard. Ik zocht dingen op die ik nodig had en binnen het religieuze en dwangmatige regime van het moederlijk gezag waar ik thuis aan onderhevig was, niet kon opzoeken. Ik las nieuws en onderhield contacten.
Boven in het pand van Nasjviel waren er ruimtes waar jongeren bijvoorbeeld lekker konden hangen, spelletjes konden spelen en tv konden kijken. Er waren ruimtes voor evenementen, waar vaak feestjes werden gegeven, zowel door diverse organisaties georganiseerd, als door individuen die er particuliere feesten en bijeenkomsten hielden.
Nasjviel was ongelooflijk belangrijk voor mijn ontwikkeling. Het werd een vluchtoord voor waar ik thuis in verkeerde. Een plek waar ik voor het eerst veel Joden leerde kennen buiten de ultrareligieuze bubbel waar ik in geboren was. ‘Normale’ Joden. Een plek dat me op diverse manieren veilig hield en verder bracht. Waar ik tot de dag van vandaag veel aan te danken heb. En een plek waar ik niet alleen nieuwe vriendschappen ontwikkelde, maar leerde over echte liefde.
Toen Nasjviel verdween, volgde er een afscheidsfeest. Aan het eind van de avond liet ik tranen. Het besef dat één van de mooiste en meest vormende zaken uit mijn jeugd verdween en uit, zoals we dat in onze volksmond noemen, Joods Nederland, greep me bij de keel.
Alle initiatieven sindsdien, ook om Joodse jongeren te bereiken, hadden ‘het’ gewoon niet. De X-factor. Niets kwam in de buurt, hoe leuk het allemaal was en hoe goed de bedoelingen waren van de betrokkenen. Goed, vanzelfsprekend had dit ook met jeugdsentiment te maken.
Op een gegeven moment behoorde ik niet meer tot de groep ‘Joodse jongeren’ en was ik niet meer met dit soort zaken bezig. Bovendien stapte ik er zo goed als helemaal uit. En toch. Nasjviel was niet alleen iets bijzonders voor mij. Iets dat ik niet had willen missen. Post-Tweede Wereldoorlog in Nederland was het een aanwinst voor iedereen met mijn achtergrond.
In deze vreselijk verdrietige tijden na 7 oktober waarbij Joden ‘in de diaspora’ soms niet weten waar ze hun kracht, moed en doorzettingsvermogen vandaan moeten halen met zoveel haat en ellende, waarin ze guilty by association blijven en zoals wie dan ook duizend verschillende meningen erop nahouden over de oorlog – per persoon dan wel, afhankelijk van het moment van de dag en de achtbaan van deze planeet – zijn zalven voor de gebroken harten geen overbodige luxe. Er komt geen eind aan mijn zorgen over de jongere generaties, zoals nooit tevoren. Maar ik kan helemaal niks. Ik voel me volledig machteloos. Het is wonderbaarlijk hoe er toch maar even hartverwarmende zaken ontstaan. Gewoon omdat individuen doorgaan. Dat mag binnen het publieke domein gevierd worden.
Het is Nachshon Rodrigues Pereira bijvoorbeeld gelukt om zowat hemel en aarde in beweging te krijgen, zodat de funding voor een Joods community center binnen zou komen. Een prestatie van jewelste en een zalf voor de gebroken harten.
Nachshon wie? Iemand die mijn kritiek op gesloten gemeenschappen durft te onderschrijven en vindt dat het anders moet kunnen. Die zijn dagen besteed aan dat waarmaken. Iemand met een lijst aan kwaliteiten en positieve eigenschappen, waaronder ruggengraat, daadkracht en hoop. Een go getter, zoals ze zeggen. Iemand die bovendien een leuke acteerrol had in Toen ik je zag, de film over de talentvolle Antonie Kamerling. Die.
Dat community center is het eerste sinds mijn tienerjaren dat de potentie heeft om het nieuwe Nasjviel te worden. Toch wel interessant hoezeer de gevestigde orde van de gesloten gemeenschap faalde in met iets terugkomen als vervanging voor Nasjviel. Volgend jaar word ik veertig. Reken maar uit hoeveel tijd eroverheen is gegaan voordat dit ontstond in het Nederlandse landschap.
Iets dat ongetwijfeld exact die zaken die ik bij Nasjviel had voor anderen zal betekenen. Een veilige haven vind ik in deze tijd toch wel een belangrijke om te noemen. Want sinds 7 oktober ben ik toch een tikkeltje teruggeschoten en werkt mijn brein op dergelijke wijze. Een tikkeltje hè? We hoeven niet te overdrijven.
Misschien was ik voor 7 oktober in mijn optimisme over de wereld en het collectief bewustzijn vergeten waar ik vandaan kom. Man. Wat zal ik het nu weten. Met dit initiatief zal Nederland het ook weten. Mooie, ‘normale’ Joden. Die bij elkaar komen op een gezonde manier. Die zich gaan ontwikkelen. Die in Nederland horen. Die hier blijven.