Nog steeds weigert de Europeaan naar Azië te kijken om het coronaprobleem op te lossen

Deze ochtend stuurde een vriend van mij een WhatsApp-bericht. Hij vroeg mij hoe het ermee stond met het coronavirus in Hongkong, en China in het algemeen. “Daar hoor je hier nooit wat over”, liet hij me weten. Terwijl de gevallen in Nederland en andere Europese landen wéér oplopen tot in de tienduizenden per dag, wordt er nog steeds niet gekeken naar niet-Westerse landen die het probleem bijna volledig hebben opgelost.

Kijkt u even naar de grafieken hieronder. Vanaf april dit jaar kampt Hongkong vrijwel niet meer met het coronavirus. Dat is indrukwekkend voor een stad met een van ’s werelds hoogste bevolkingsdichtheden en die daarnaast een centraal doorreispunt van Azië is. U kunt ook zien dat elke besmettingspiek maximaal in, om en nabij de drie maanden wordt weggewerkt. Dit in tegenstelling tot Nederland, waar de piek van september 2020 pas afgelopen juni 2021 was weggewerkt, om vervolgens een maand daarna direct weer omhoog te schieten naar het oude piekniveau.

Verder kunt u zien dat in Hongkong het totaal aantal coronavirusgevallen sinds de uitbraak 11,957 is. U leest dat goed, dat is net zoveel als het dagelijkse aantal gevallen in Nederland wanneer het virus weer eens door het land raast. In Nederland is het totale aantal gevallen 1,777,399. Met andere woorden, Hong Kong heeft een totaal van net boven de tienduizend, terwijl Nederland de twee miljoen nadert. Verder heeft Hong Kong een totaal van 212 doden en Nederland een totaal van 17,775 doden.

Dit is schokkend. Hongkong heeft ongeveer 8 miljoen inwoners wat pak ‘m beet de helft is van Nederland maar dan, zoals ik hierboven al zei, samengepakt op een klein oppervlakte zo groot als de provincie Groningen. Wat dit ons vertelt is dat er in Nederland mogelijkerwijs heel veel onnodige doden zijn gevallen omdat het land simpelweg weigert succesvolle strategieën over te nemen. Broers, zussen, vaders en oma’s, allemaal geliefden die de strijd tegen het coronavirus verloren terwijl ze met een betere strategie beschermd hadden kunnen worden.

Waar komt dit vandaan? Hoe kan het dat de meest succesvolle strategieën zich open en bloot voor onze ogen onthullen terwijl we het niet voor elkaar krijgen die serieus te bespreken? Hoe vaak heeft u in de Nederlandse media een uitgebreide behandeling gezien van de Aziatische strategieën? Om hiervan te leren? Waarschijnlijk niet heel vaak. Integendeel, als het dan toch over Azië ging, dan zat de berichtgeving boordevol met stereotypen over gedweeë, collectivistische Aziaten die in een autoritair land natuurlijk het coronavirus veel beter oplossen.

En dit brengt ons tot de kern van het probleem. Iets wat de Duitse krant Der Tagesspiegel “kolonialen Arroganz” , oftewel koloniale arrogantie, noemt: de neiging van Westerse landen enkel en alleen te kijken en te luisteren naar andere Westerse landen. En tegelijkertijd, als ze dan toch naar niet-Westerse landen kijken, over die landen te spreken vanuit een koloniale neerbuigende en stereotyperende blik. Dit is het gevolg van vijfhonderd jaar de eigen cultuur en mensbeeld als enige relevante vorm van menselijkheid te zien. Iets dat misschien werkte ten tijde van koloniale dominantie, maar wat nu razendsnel zorgt voor de implosie van het Westers functioneren, als ook een significant verlies aan wereldlijk gezag en aanzien.

Als men kijkt naar Hongkong, maar ook democratische Aziatische landen als Taiwan en Zuid-Korea met een veel groter landoppervlak, dan zien we overeenkomsten in de succesvolle bestrijding van het coronavirus omdat een aantal zaken daar strak geregeld is, namelijk: niemand loopt te protesteren tegen het dragen van een mondkapje. Waarom? Omdat medemenselijkheid (een mondkapje is om een ander te beschermen) hier een groter maatschappelijker goed is dan binnen het competitieve individualisme (de ‘ikke, ikke’-cultuur) die wij kennen. Verder is hier vanaf het begin van de corona-uitbraak een quarantaine- en testplicht waarbij je je laat testen voordat je op het vliegtuig naar Hongkong stapt, en vervolgens bij aankomst op het vliegveld acuut getest wordt en naar een quarantainehotel wordt gebracht. Daar verblijf je twee tot drie weken en word je gedurende die periode nog eens drie keer (gratis) getest. Als dit gedaan is, mag je het land in en kun je je (gratis) laten vaccineren met de keuze uit verschillende vaccins (ik heb de BioNtech (Pfizer) versie genomen). Het vaccineren is niet verplicht uiteraard.

Wat opvalt is dat in Oost-Azië de landen een daadkrachtige overheid hebben die snelle beslissingen neemt. Om u een voorbeeld te geven: wijken waar een corona-infectie plaatsvindt worden linea recta hermetisch afgesloten, terwijl mobiele laboratoria alle mensen in die wijk gaan testen. Zij die besmet zijn worden met uitstekende zorg behandeld in het ziekenhuis terwijl niet-geïnfecteerde mensen wordt geadviseerd zoveel mogelijk thuis te blijven. Zo worden coronahaardjes in bedwang gehouden.

Vergelijk dit met Nederland, waar het dragen van mondkapjes tot een beschamende maatschappelijke rel leidt, waar mensen op vakantie gaan naar coronahaarden, waar de quarantaineplicht na aankomst op Schiphol pas heel laat werd ingesteld zonder controle in verplichte quarantaine-hotels, en waar de overheid hamert op de ‘eigen verantwoordelijkheid’ terwijl de hele reden voor het hebben van een overheid is om de maatschappij in goede banen te leiden.

Onze Westerse landen hebben tijdens de neoliberale privatiseringsgolf de overheid alle macht uit handen laten geven aan corporaties en daarmee de mogelijkheid om maatschappelijke rampen centraal te coördineren. Het enige dat rest is hameren op mensen hun eigen verantwoordelijkheid omdat de overheid geen weet (of zin) heeft zaken strak en efficiënt te regelen. De tegenstrijdigheid van deze individualistische ‘eigen verantwoordelijkheidscultuur’ is dat het er daarnaast voor zorgt dat mensen zelf gaan bepalen wat werkt of niet, zoals het dragen van mondkapjes. Een dergelijke individualistische cultuur resulteert dus altijd in de erosie van sociale banden en een gevoel van sociale plicht en loyaliteit naar andere mensen. Iets dat ook duidelijk is in het racismedebat waar compassie en wederkerig begrip ver te zoeken is.

Mijn advies aan ons Europeanen is dan ook om de horizon eens te verbreden en te leren met een nederige blik naar andere mensen, en hoeken, van de wereld te kijken. Wie weet komen we dan nog eens uit deze vreselijke pandemie en kunnen we wellicht de handen ineen gaan slaan om het klimaat te redden.