Nog jaren medicijntekorten door coronacrisis

De coronacrisis leidt niet alleen tot een actueel tekort aan medicijnen bij apotheken en op de intensive care. Nederland zal door de pandemie nog jaren last kunnen hebben van medicijntekorten. Dat zegt Ludwig Castelijns, directeur van medicijngroothandel Mosadex, in het tv-programma Zembla (BNNVARA) dat donderdagavond wordt uitgezonden.

Ongeveer tachtig procent van onze medicijnproducten komt uit China en India. Door de coronacrisis waren fabrieken in China wekenlang dicht en export uit India ligt momenteel geheel stil. Castelijns: “Afhankelijk van hoelang deze crisis duurt, gaan de tekorten exponentieel stijgen. Daar kunnen we jarenlang last van hebben.”

Meerdere deskundigen waarschuwen al jaren voor de afhankelijkheid van China en India. Ze maken zich grote zorgen over de beschikbaarheid van medicijnen als er in de productieketen problemen ontstaan. Dat die zorgen terecht zijn, bleek in 2017. Als maatregel tegen luchtverontreiniging sloot China toen tijdelijk 1500 fabrieken, waarvan een kwart met medicijnen te maken had. Er ontstond direct een tekort aan medicijnen tegen tuberculose. Op aandringen van de WHO is de fabriek door de Chinezen toen weer geopend.

Door de coronacrisis is er nu opnieuw productie-uitval. En die zal volgens Castelijns nog lang nawerken. “De restcapaciteit om die productie-uitval op te vangen is maar beperkt. Niet alles wordt elke dag geproduceerd en bovendien zitten die productielijnen vaak vol. Met andere woorden: je moet eigenlijk overwerken om die vier maanden achterstand in te halen.”

IJzeren voorraad Juist om dit soort leveringsproblemen in de keten op te vangen, besloot toenmalig minister Bruins in 2018 dat er een extra voorraad van medicijnen zou worden aangelegd. Die kwam er uiteindelijk niet, door gesteggel over wie dat dan moest betalen. Volgens Castelijns zou het aanleggen van zo’n voorraad destijds zo’n 50 miljoen euro per jaar hebben gekost. “Eigenlijk maar een paar euro per inwoner van Nederland.” Maar als gevolg van de coronacrisis zal het volgens Castelijns nu veel meer gaan kosten om zo’n voorraad aan te leggen. “Ik denk een factor tien of factor honderd. Als wij nu op hele korte termijn die voorraad willen aanleggen, gaat dat gewoon niet lukken want door het coronavirus ligt een belangrijk deel van de wereld plat.”

Castelijns denkt dat er uiteindelijk zelfs mensen zouden kunnen sterven doordat er geen medicijnen meer zijn. “Dat zal ongetwijfeld zo zijn”, zegt hij. “Dat is zeker ernstig en dat is jammer want het had voor een deel voorkomen kunnen worden.” Het ministerie laat ons weten: ‘Er wordt gekeken hoe zo’n voorraad gerealiseerd, wettelijke verankerd en gemonitord kan worden. We verwachten in de zomer de Kamer hierover te informeren.”