Noem het beestje bij de naam!

Ik retweette vanmorgen een bericht van de NOS over een Facebookgroep waar duizenden mannen stiekem zelfgemaakte foto’s van vrouwen in rokjes posten, bekijken en van seksistisch commentaar voorzien. Een van de reacties die ik kreeg hierop was: “hoe ziek is dat!” Die opmerking maakte dat ik ging nadenken over hoe we gewend zijn om op schokkend gedrag te reageren.

Als een man zijn ex vermoordt wordt hij vaak gestoord genoemd, of knettergek. Net als extreemrechtse politici. Trump is een idioot of een narcist en terroristen zijn achterlijk. Tot voor kort zei ik dit zelf ook allemaal tot ik doorkreeg dat we hiermee de plank twee keer flink mis slaan: we bevestigen hiermee het uiterst kwalijke vooroordeel dat mensen met een verstandelijke of psychische beperking gevaarlijk zijn. Ik snap heus dat we dit niet willen bevestigen, maar onbewust gebeurt het wel. De media doet er ook aan mee. Witte mannen die om zich heen schieten worden doorgaans “verward” genoemd. Word dan maar eens niet bang voor iemand met een psychiatrische aandoening of een verstandelijke beperking.

De andere kant van dit verkeerde woordgebruik is net zo kwalijk: we geloven blijkbaar niet dat gewone mensen schokkende of slechte dingen doen. Als je onder rokjes fotografeert, je vriendin vermoordt, of een racist bent moet je wel verstandelijk beperkt zijn of een psychiatrische stoornis hebben. Daarmee wordt de verantwoordelijkheid voor het eigen gedrag weggepoetst want iemand die verward is, die kun je toch nauwelijks iets kwalijk nemen? De werkelijkheid dat iemand die iets vreselijks doet bij zijn volle verstand is vinden we maar moeilijk te accepteren. Maar lieve mensen, klootzakkerigheid is geen aandoening. Huftergedrag is geen beperking. Net als seksisme, misogynie en racisme geen ziektes zijn.

“Maar Xandra, mogen we dan helemaal niks meer zeggen van jou?” hoor ik je gefrustreerd uitroepen. Integendeel wil ik je antwoorden. Ik wil je juist aanmoedigen om precies te zeggen waar het op staat. Noem het beest bij de naam. Die man die zijn ex vermoordt is een moordenaar. Die mannen die een foto van jou of je dochter in kort rokje op Facebook zetten zijn hufterige seksisten. Iemand die mensen uitsluit en als minderwaardig bestempelt vanwege hun afkomst en/of kleur is een racist. En als jij zegt dat zij allemaal ziek, achterlijk, idioot en imbeciel zijn dan is jouw taalgebruik validistisch. Wat dat nou weer is? Google maar even.