Nieuwe leiders staan op, en dat is hard nodig

Een smet op het crisismanagement van het kabinet Rutte-3 was de ongenuanceerde uithaal van minister van Financiën Wopke Hoekstra in de Eurogroep. Waar elk Europees land op de eigen manier de economische gevolgen voelt van de coronacrisis, die weinig tot niets te maken heeft met financieel-economisch beleid, leek Hoekstra dit nog steeds als een begrotingscrisis te behandelen. Het voelde als een ongevoelige, en vooral egoïstische opstelling. En de uitbranders van Europese leiders waren dan ook niet mals.

En daarmee was het exemplarischer dan je zou denken. Voorlopig is er in Nederland redelijk veel steun voor Ruttes korte termijn-aanpak, maar beginnen in de Tweede Kamer en de samenleving de twijfels wel te komen over het plan erna. En de eerste bron voor die twijfels zit in dit incident. Nederland neemt een uitgestoken hand in de vorm van Duitse IC-bedden wel aan, maar weigert op zijn beurt de hand uit te steken als het aankomt op financiële steun voor Zuid-Europa of de opvang van vluchtelingen uit Griekenland.

Nieuwe leiders staan op En waar een leider niet thuis geeft komen andere leiders bovendrijven. Niet geheel toevallig stonden 4 burgemeesters van Europese (hoofd)steden op om hun premiers en presidenten een duw te geven. In hun brief roepen ze op de rekening van de coronacrisis in heel Europa solidair op te vangen, en vooral ook de economie niet kapot te bezuinigen. Ze presenteren een eerste vergezicht van hoe een eerlijke weg uit de crisis na de eerste noodverbanden eruit ziet, en vooral ook welke en vooral ook welke onderdelen van de oude economie op de helling moeten.

En deze leiders kunnen het weten. In hun steden raken de overprikkelde flexwerkers als eerste hun baan kwijt, merken werkers op het minimumloon hoe weinig reserves ze hebben en komen huurders, daklozen en GGZ-patiënten onmiddellijk in de knel. Deze leiders verdienen een centralere rol in deze crisis, en hun geluid moet doordringen tot de politiek. Natuurlijk moeten eerst noodverbanden gelegd worden, maar in het ‘nieuwe normaal’ en de ‘anderhalve meter-economie’ is elk besluit politieker dan ooit.

Solidariteit En het eerste wat je dan kunt doen is solidair zijn, al was het maar omdat de noodaanpak ook steunt op solidariteit. Wie wel buitenlandse hulp aanvaardt in de gezondheidszorg, moet ook thuis geven als er op Europese schaal hulp gevraagd wordt. En dat je eisen stelt aan financiële steun, prima. Maar laten die deze keer eens vooral gaan over belasting voor multinationals, het aan banden leggen van bonussen, baanbehoud voor werknemers en een groene weg uit de crisis.

Laat niemand achter. En als ik zeg niemand, bedoel ik ook niemand. De burgemeesters vergaten in de brief namelijk nog één belangrijk ding. Onze gezamenlijke opdracht om vluchtelingen te behouden voor deze crisis. Bij een volgende oproep van ze zou het deze nieuwe leiders sieren ook de oproep te doen de vluchtelingen op de Griekse eilanden te evacueren en op te vangen. De herhaalde oproep van humanitaire organisaties en de artsen van SOS Moria laat zien hoe nijpend de situatie daar is.

Dat soort solidariteit, daar moeten we vanaf nu mee verder. En het is echt tijd dat onze regering die toont. De burgemeesters raken een gevoelige snaar. Op dinsdag 21 april is er een gezamenlijke online bijeenkomst van internationale burgemeesters om deze eisen kracht bij te zetten. Als premier Rutte die avond klaar is met zijn persconferentie raad ik hem aan in te tunen. Hier wordt het fundament gelegd voor een eerlijke weg uit deze crisis.