Nieuwe Grondwet Marokko is oude wijn in nieuwe zakken

Blijkbaar mag het volk geen andere mening hebben want Mohamed VI kondigde zelf aan in zijn toespraak op 17 juni vόόr de nieuwe Grondwet te willen stemmen. Absurd want daarmee geeft hij stemadvies. Een door de koning benoemde commissie kwam na amper twee maanden met een cosmetische Grondwet. De politieke kliek rondom de koning sprak van een historische mijlpaal. De nieuwe Grondwet zou uitdrukking geven aan een modern contract tussen het volk en de monarch. Het zou te vergelijken zijn met de gangbare constituties in het Westen. Zelfingenomenheid alom.

De Marokkaanse propaganda draait de laatste dagen op volle toeren. Het lijkt alsof men het Marokkaanse volk de nieuwe Grondwet door de strot wil duwen. Imams die via de vrijdagspreek de nieuwe fatwa aan gelovigen voorschrijven; Ja-knikkende staatsmedia en de corrupte elite die met een Ja-campagne het land intrekt.

Ook Nederland is niet gespaard gebleven van deze machinaties. Vorige week beval de Raad van Marokkaanse Moskeeën in Nederland haar achterban aan om het advies van de koning op te volgen. Inmiddels zijn via Marokkaanse consulaten stemlokalen in buurthuizen en scholen afgehuurd. Men wacht alleen op de Ja-stemmers.

Dat de voorgestelde wijzigingen in de voorgelegde Grondwet iets hebben opgeleverd is evident. En dit is primair te danken aan de straatprotesten die de 20 februari beweging weet te mobiliseren. De huidige politieke elite die van spectaculaire veranderingen spreekt en deze als haar eigen verdienste bestempelt, moet zich diep schamen. Zij waren niet de stuwende kracht en bovendien zijn deze machthebbers van begin af aan tegen de eisen van de protesterende massa.

In de zogenaamde nieuwe Grondwet wordt de heiligheid van de monarch ten dele afgeschaft. Het Berbers krijgt een officiële status, maar wel tweederangs, de eerste minister wordt een soort kabinetschef waarbij meer macht is voor het parlement en de positie van de vrouw wordt gelijk getrokken met die van de man. Voor Marokkanen in het buitenland is er ook een toezegging. Men mag stemmen en zich kandidaat stellen voor het Marokkaanse parlement.

Wanneer je deze opsomming leest, dan denk je wat een prachtige uitkomst. Maar lees je deze Grondwet kritisch, dan kom je tot een andere slotsom. De voorgestelde wijzigingen raken niet aan het wezenlijke karakter van het huidige staatsbestel. Dat is ook de stelling van de 20 februari beweging en  veel mensen zoals ik. Laat ik drie punten uitlichten.

In de eerste plaats is de constitutionele positie van de monarch niet afgezwakt. Hij is en blijft rechters benoemen en ontslaan; zijn uiteindelijke goedkeuring is cruciaal voor alle wet- en regelgeving en hij gaat nog steeds over het leger, binnenlandse en buitenlandse aangelegenheden. Per saldo heeft de koning met deze nieuwe Grondwet zijn macht opnieuw geconsolideerd.

Een tweede aspect is het dominante kader van religie. De nieuwe Grondwet garandeert nog steeds dat de koning leider der gelovigen is. Ook in deze zesde Grondwet sinds de onafhankelijkheid is er nog steeds geen sprake van scheiding van Moskee en Staat. Het religieuze karakter van het staatsbestel blijft ongewijzigd.

Een derde kritiekpunt betreft vrijheden en democratie. Meer ruimte voor het parlement staat niet synoniem voor democratie en vrijheid voor politieke partijen. Deze Grondwet verbiedt nog steeds burgers om politieke vertegenwoordiging te organiseren op basis van religie, culturele eigenheid en regionale ambities.

Dit betekent uitsluiting van een belangrijk deel van het volk om zich op eigen wijze te (laten) vertegenwoordigen. Het centralistisch discours is door te doen van de huidige machthebbers overeind gehouden. Kortom, de nieuwe voorgestelde Grondwet is de spreekwoordelijke gezegde oude wijn in nieuwe zakken.