Nieuwe acties zullen het imago van de boeren geen goed doen

De blokkeerboeren van 1 oktober slaan weer toe. Ze noemen zich in rond Hollands ‘Farmers Defence Force’- de ‘Vermoorde Onschuld’ was beter geweest – en trekken volgende week woensdag naar het Binnenhof.

Ook bij het RIVM in Bilthoven zal worden geprotesteerd. Dit Rijksinstituut doet volgens hen niet op de juiste manier onderzoek naar de stikstofcrisis. Ik ben het wel een beetje met hen eens. Het gat niet alleen maar om de enorme uitstoot van koeien. Denk ook aan de uitstoot van al die transporten van vee en veevoer. Die vervuilende stookolieboten die soja en mais hierheen over de oceaan voeren. Meer dan de gemiddelde Nederlander houden ze van SUV’s en RAM Vans en zo te zien ook van vuurwerk. Dat zou de RIVM inderdaad ook moeten meenemen als het om de schadelijkheid van onze agro-industrie gaat. Het is te lief voor boeren.

Farmers Defence Force neemt het nu ook op voor nertsenfokkers. Die weten al jaren dat zij hun bedrijf moeten moderniseren, maar willen meer geld. Dit laatste betekent dat het de Defence Force niet meer gaat om opkomen voor hun eigen belang, maar om een boerenoorlog tegen alles wat in hun ogen met milieubeweging, diervriendelijkheid en polderpolitiek te maken heeft.

Grootste file ooit Het zal het imago van de boeren geen goed doen. Terwijl hun PR rond 1 oktober klonk als een klok (deels betaald door megaconcerns als Vion, De Heus en For Farmers; die weten hoe de hazen lopen).

De grootste file ooit gecreëerd. Hekken omvergereden op het Malieveld, zodat daar honderden tractors heen konden in plaats van 75, een kritisch D66-Kamerlid geschoffeerd en zijn collega’s van DENK, die de actie nota bene kwamen steunen, van het terrein proberen te jagen: ‘Ga terug naar je eigen land.’ Desondanks bleken media en publieke opinie hen zowaar te steunen. Heel anders dan de klimaatdemonstranten in Amsterdam. Het boerentheater heeft zich geframed als een nostalgisch cultureel erfgoed.

Wat voor de bankier niet slaagde – de situatie omdraaien en zichzelf in een slachtoffer omtoveren – lijkt de boeren kennelijk gelukt.

Onaanvaardbaar grote hoeveelheid mest Maar net als de bankiers hebben zij de huidige situatie vooral aan zichzelf te wijten. Toen de EU-melkquota werden afgeschaft, werden de veeboeren van diverse kanten en lang van tevoren – ook door de verantwoordelijke staatssecretaris Dijksma – gewaarschuwd om niet massaal koeien aan te schaffen. Want dat zou tot een onaanvaardbaar grote hoeveelheid mest leiden. Dat zou de EU volgens haar nooit tolereren, want die heeft Nederland wat de mest betrof al een uitzonderingspositie gegund.

Maar de boeren kochten koeien en bouwden stallen. Onder leiding van het LTO rekenden ze zich rijk. Het kabinet dat in 2017 aantrad, bestond immers uit de ondernemerspartijen VVD en D66 en de boerenpartijen CDA en ChristenUnie, in dit dossier bovendien gedoogd door PVV, FvD, DENK en SGP. Rutte III lobbyde zich suf in Brussel voor de mestboeren.

Maar de EU bleek niet te vermurwen, de Raad van State hield de regering aan de Europese regels, D66 herinnerde zich dat de partij ook over een milieu-agenda beschikte en Remkes adviseerde krimp. In veel ogen too little and too late, maar voor boeren sloeg deze uitspraak erin: ‘Daarbij mag niet onbenoemd blijven dat de veehouderij binnen Nederland nog altijd veruit de grootste veroorzaker is van ammoniakemissie.’

Pikant dat de Defence Force volgende week Johan Remkes tegenkomt als Haagse interimburgemeester.

Jijbakken Media en publiek lijken de afgelopen dagen een beetje wakker te zijn geworden. De jijbakken van de agro-industrie – ‘stop met vliegen; jij wilt goed vlees en goedkope groenten’ – en de leugens en halve waarheden – ‘wij voeden Nederland’, ‘weilanden verminderen de CO2-uitstoot’, ‘één boer biedt werk aan tien man’ – worden niet zo vaak meer gereproduceerd.

Het overgrote deel van het vlees wordt geëxporteerd. Driekwart van de Nederlandse varkens gaat naar het buitenland, een groot deel van de koeien en de zuivel wordt eveneens verscheept naar buurlanden en naar Azië en Amerika. Evengoed importeert Nederland. In 2018 stond tegenover 90,3 miljard euro aan export, 61,4 miljard aan import van agrarische producten. Soja en mais uit de platgebrande regenwouden bijvoorbeeld, via de uiterst vervuilende stookolieschepen. Is dat misschien de circulaire landbouw van Carola Schouten?

Bovenmodaal inkomen Men lijkt zich de stalbranden weer te herinneren. 176.000 dode dieren dit jaar. En de fipronilcrisis, waarbij zo’n anderhalf miljoen kippen werden geruimd. Dit middel was illegaal, maar de boeren die het illegale middel Fipronil hebben gebruikt geven deze week overheid de schuld. Het zal de boerenoorlog geen goed doen.

De cijfers van de Algemene Rekenkamer en het CBS beginnen in te dalen. Volgens de Algemene Rekenkamer gaat tweederde van de Europese inkomenssteun voor Nederlandse boeren naar agrariërs met een bovenmodaal inkomen. Die zullen we dan ook nooit in Boer zoekt vrouw zien. Zestig procent van de boeren heeft mede dankzij deze subsidies een hoger inkomen dan de doorsnee werkende Nederlander.

Het zijn er nogal wat, die subsidies. Niet alleen Europees, maar ook lokaal, regionaal, provinciaal en nationaal. Ik noem er een paar. Subsidie voor slecht weer, asbestverwijdering, beveiliging, innovatie, bodemkwaliteit, Jonge Landbouwers en natuurbeheer. Ik vergat bijna de ‘Instandhouding’. Als een groentewinkel, bakker of slagerij in de problemen komt, die al generaties door dezelfde familie wordt gedreven, houdt de betreffende gemeente de ogen droog. Kan gebeuren, een bedrijfsrisico immers. Maar met een paar generaties boeren moet en zal een bedrijf in stand worden gehouden!

Onderbetaalde Polen Bij mij in de Achterhoek wonen veel sappelende boeren. Die staan overigens niet met ‘hun poten in de klei’, maar in het zand. Sommige telen biologisch en zitten daar niet zo mee, want hun afzetgebied groeit langzaam maar gestaag. Andere beschikken niet over de middelen en mogelijkheden om uit te breiden, want alleen op een grote schaal rendeert de agro-industrie. Volgens het CBS is ‘18 procent van de boeren is miljonair’.

Die staan nooit met hun poten in de grond, maar hebben verscheidene agrobedrijven, soms ook in het buitenland. Een paar onderbetaalde Polen in een caravan runnen de megastallen. Laten we dan ook ophouden met in dit dossier over ‘boeren’ te spreken. Die vormen een constructie. Van Yvonne Jaspers’ – vorstelijk betaald door For Farmers – programma Boer zoekt vrouw tot en met de acteurs uit het zelfgeschreven boerentheater van de laatste weken.

Oerend gevaarlijk Hun scenario bestaat overigens al meer dan veertig jaar.

Een Achterhoekse jongen studeerde aan een Twentse kunstacademie en ging vervolgens naar Amsterdam om het te maken. Dat lukt niet en hij keerde beteuterd terug in het oosten. Daar speelde hij met vrienden in een Engelstalig bandje. Toen een los nummer in dialect bij het publiek aansloeg, besloot de band voortaan alles in dialect te zingen. De boerenrock was geboren, met boerse bijnamen voor de bandleden, met kleding die daarbij werd uitgezocht, plus elementen uit de plattelandsfeestcultuur. Dat kon, in de tijd van het postmodernisme in de kunst. Maar postmodernisme in de reële samenleving is Oerend gevaarlijk.

Een persoonlijke noot. Ik heb in mijn jeugd vaak op de boerderij van mijn grootvader gelogeerd en daar ook meegeholpen. Mijn lievelingsoom was tuinder. Het is volkomen irrelevant, maar ik hoop voortaan van het reaguurdersgezeik af te zijn dat ik een onwetende Randstedeling ben (die zich laat misleiden door idiote fanatici).