Nieuw ijzeren gordijn om Europa biedt geen veiligheid

Viktor Orbán, de premier van Hongarije, maakt school. Steeds meer mensen in ons werelddeel denken dat muren en prikkeldraad het enige antwoord zijn op de vluchtelingencrisis. Deze maandag sluit ook Dirk Jan van Baar, historicus en commentator, zich bij dit koor aan. Hij is zich ervan bewust dat zo’n hek heel erg lijkt op het ijzeren gordijn van weleer. Toch is er volgens hem een belangrijk verschil: De Berlijnse muur en de wachttorens midden op het continent waren om mensen binnen te houden, om te voorkomen dat zij naar buiten vluchtten, niet om de poort voor nieuwkomers op slot te doen.

Dit is maar zeer betrekkelijk.

Orbáns hek en de grensbewakers van Frontech zijn net zo goed bedoeld om mensen tegen te houden. Je leven wagen is je leven wagen. Daarvoor maakt het niet uit in welke richting je een barrière doorbreekt of wat je doel is: ergens binnen komen om ergens uit ontsnappen.

Bovendien: het ijzeren gordijn hield niet alleen onwillige burgers gevangen. De aanhangers van het regime en de kaderleden van de communistische partij zaten net zo goed vast in een onwrikbaar systeem van controles en onderling wantrouwen. Wie zich verschanst in een fort, sluit ook zichzelf op.

Maar, zeggen de voorstanders: alleen met een hek kunnen wij ervoor zorgen dat onze royale verzorgingsstaten, ja zelfs onze democratie, houdbaar en betaalbaar blijven. Binnen het het hek is het leven mooi. Daarbuiten moeten “die mensen” hun eigen land maar zien op te bouwen.

Misschien, maar hoe dát eruit ziet kun je in sommige ontwikkelingslanden zien, waar de rijken zich hebben teruggetrokken in zogenaamde gated communities , wijken waar buitenstaanders door barse bewakers op een afstand worden gehouden en de rust van de suburbia heerst in plaats van de kleurrijke chaos van het gewone leven. Je kunt er je voordeur open laten staan. Niemand zal je beroven. Er lopen geen enge mannen op straat die niet zo blank zijn als jijzelf en sjofele kleren dragen. Ze hebben nette werkkleding aan. Ze zijn zorgvuldig geselecteerd. Ze identificeren zich met speciale pasjes. Zij passen op je kinderen, ze maken het huis schoon en ze houden de gazons kort. Ze moeten na werktijd onmiddellijk naar buiten, om ergens een overvulle bus te pakken naar hun onbeveiligde buurt.

Jijzelf en je kinderen lopen wel kans om te worden ontvoerd, zodra ze één stap buiten de poort zetten. Niet voor niets bewegen grote zakenlui in São Paulo zich per helikopter van dak tot dak. In een limousine over straat rijden is te link.

Zo’n ijzeren gordijn rond Europa zal eerder een uitnodiging zijn om ons continent te belegeren dan om het met rust te laten. Wat daar achter die muren, die hekken en die torens ligt, moet wel héél begerenswaardig zijn. We kweken zo onze eigen Djengis Khan, onze eigen Timoer Lenk , onze eigen Abu Bakr al Baghdadi. O – verrek, die laatste is geen historisch voorbeeld. 

cc-foto: Tiemen Slingerland