Niet Van der Laan, maar Bosma heeft jammerlijk gefaald

Vandaag, 25 maart, reageert PVV-politicus en, naar mijn inzicht, partij-ideoloog Martin Bosma in Het Parool op het optreden van burgemeester Van der Laan tijdens de demonstratie rond het Museumplein afgelopen zaterdag. Een demonstratie die al langer gepland stond, maar min of meer werd overschaduwd door het geframede ‘minder Marokkanen’ van Bosma’s partijleider Geert Wilders.

Ik heb het nooit zo op demonstraties gehad, maar herken de noodzaak en behoefte om een ‘tegengeluid’ te laten horen. Dat kan ook doorschieten. Ik ben altijd meer van het debat voeren, opiniestukken schrijven. De lange rijen vandaag bij een soortement ‘Wilders-meldpunt’ in het Gelderse Nijmegen zie ik als weinig effectieve symboolpolitiek. Ik zie de solidariteitsprincipes van mensen wel, maar ik vind het tijdverspilling.

Verbindende rol Dat Van der Laan sprak tijdens de  demonstratie , vind ik niet verkeerd. Amsterdam is een stad met vele culturen en een amalgaam van opvattingen en stromingen. Meestal werkt dat in de hoofdstad als een geoliede machine. Van der Laan kan dat uitdragen als ‘trotse’ burgervader, dat past bij zijn verbindende rol. Hij heeft op zo’n rumoerig plein een kwetsbare rol. Niet voor niets kreeg hij ook boegeroep naar zijn hoofd.

Politicus Bosma heeft als publieke spreker zelden voor een ander publiek gestaan dan voor zijn eigen achterban. Boven de partijen staan? Konden Bosma en zijn andere PVV-collega’s het maar eens. Allemaal staan ze op de schouder van iemand wiens naam nu al jaren de vaderlandse media domineert. Denken in ‘tegen’, zoals Bosma het formuleert, vat het PVV-idee samen. Zorgvuldig framet Bosma in zijn brief in het Parool dat Van der Laan het woord voert op een ‘haatbijeenkomst, gericht tegen één politieke partij’.

Boven de partijen Als je de speech van Van der Laan terugluistert, hoor je de term PVV of Wilders weinig vallen. Wat Van der Laan wel doet: hij zegt dat hij begrijpt dat mensen bang zijn en stelt hen gerust. Ja, een burgemeester dient boven de partijen te staan, maar dient ook de spreekwoordelijke brandjes te blussen. Onpartijdigheid is een groot goed, maar ‘de Marokkanen’ (hij noemt in zijn speech een bakker en zijn politiemannen) zijn net zo’n deel van zijn stad als pakweg Ajax. Dat hij iets zegt over  Ajax-hooligan s, is dat dan ook partijdig?   

Dan de demonstratie zelf. De jihad-vlag werd volgens ooggetuigen snel door bezorgde oudere heren weggehaald; dat een groep in djellaba geklede mannen ook met een Nederlandse vlag rondliep, vertelt Bosma niet in zijn brief. Het spandoek ‘Wilders, hond van Israël’ is smakeloos, ik weet eerlijk gezegd ook niet wat de makers (in elk geval géén verfploeg van Van der Laan) ermee beogen. Dat Wilders alles doet wat Israël hem vraagt? Het verstevigt mijn gevoel dat teksten van vier woorden alleen functioneren als nieuwskoppen, verder moet je je er verre van houden. Maar het past prima bij retoriek als ‘schoothondje van Rutte’, copyright Geert Wilders. Of was Bosma zelf de architect?

Jij-bak Een eindje verderop doet Bosma een klassieke jij-bak: “PvdA-burgemeesters kijken meestal de andere kant op bij geluiden uit eigen kring.” (Want…?) “PvdA-burgemeester Job Cohen staat schaapachtig te lachen als naast hem PvdA-wethouder Rob Oudkerk de term kut-Marokkanen introduceert”, zegt Bosma. Hier gebeurt op retorisch en logisch vlak iets heel geks: a) Vindt Bosma de term verwerpelijk? Is hij jaloers, had hij hem graag willen verzinnen? b) Oudkerk zei dit niet publiekelijk. Dat maakt het niet minder erg; hij zei het als  slip of the tongue  toen hij door een TROS-journalist werd gevolgd. Cohen lachen?  Kijk zelf. Zijn gezicht verstijft en hij wijst Oudkerk terecht met ‘maar het zijn wel ónze kutmarokkanen’. Très chic wil ik het niet noemen, maar het is niet wat Bosma beweert.

Bosma schrijft daarna: “Als linkse politici voor hun eigen kinderen minder Marokkanen willen en dus hun kroost verhuizen naar een witte school, klinkt geen protest.” Welke linkse politici? Doelt hij op Femke Halsema die in 2010 haar kinderen van school haalde? Bij de PVV is men solidair met feministen tot aan de voordeur. Halsema gaf volgens mij aan moeite te hebben met ‘allerlei gesluierde vrouwen’ die zij op de school van haar kinderen tegenkomt. Dat mag niet van Bosma. Fout. Hypocriet. Vrijheid van onderwijs, heet dat volgens mij.

Duivelsverzen Bosma trekt in zijn betoog nog even de Rabbae-kaart, die ‘ooit als lijsttrekker GroenLinks pleitte voor het verbieden van De Duivelsverzen’. Ik verdedig Rabbae hier niet, maar wie van geschiedenis houdt, weet ook dat Bosma in het verleden dingen heeft geroepen waar hij zich nu voor schaamt (Bosma was ooit baas van ‘Colorful Radio’, een zogenaamde ‘multiculturele zender’). Rabbae (hij deelde het lijsttrekkerschap overigens) kaartte ooit de (krankzinnige) mogelijkheid van een verbod op Rushdies boek aan als logisch alternatief op een fatwa. Daarbij, Rabbae heeft dit nooit in functie als GroenLinks-politicus geroepen, maar als persoon (niet dat dat het zo fris maakt, laat dat duidelijk zijn, maar  let’s face up the facts ).  De Duivelsverzen  kwam uit in 1989, Rabbae zei het in 1994. Kreeg toen veel over zich heen. Wie werd er in 1994 lijsttrekker? Paul Rosenmöller. Bosma, koning in framing. Next.

“Een mevrouw heeft een bord ‘Alle PVV’ers het land uit’. Die moeten  raus.” ‘ Raus’  is Bosma’s eigen term en staat niet op het bord, hoe stupide ik die zin op het bord ook vind. De vergelijking met De Tweede Wereldoorlog mag nooit van de PVV, behalve als PVV’ers het zelf doen.

Holocaustontkenners Volgens Bosma kiest Van der Laan ‘voor de radicale islam en de Israëlvernietigers’. Dat is weer mooi geframed en we zullen het allemaal teruglezen op boosblanke blogs en in slagzinnetjes van anonieme twitteraars, maar hebben we Van der Laan zien zwaaien met de jihadvlag? Neen. Heeft hij gezegd: “Ja, verdomd, Wilders ís een hond van Israël?” Neen. Gaat de PVV met (al dan niet voormalige) holocaustontkenners in het Europees parlement zitten? Ja.

Bosma besluit zijn verhaal met: “Zijn (Van der Laans, TvA) verontwaardiging is niet oprecht, maar gedreven door de wil een groep Amsterdammers, namelijk PVV-kiezers, aan te vallen.”

Ik zou willen dat Bosma’s woorden niet oprecht waren, maar ik weet dat hij ze meent, dat is het tragische. En dat Bosma’s politieke helden voormalig sociaaldemocraten en communisten Jacques de Kadt en Pieter ’t Hoen zijn – nog zo’n schizofrene sprong in het PVV-dna.

Wat kan de PVV nog redden?