Wordt het mini-Gaza of exodus naar Egypte? Het eindspel van de aanval op Gaza is begonnen.
Sinds vorige week heerst ook in het uiterste zuiden van de Gazastrook ongekend lijden. In de Westerse media en politiek worden de aanvallen op de tentenzeeën van Rafah gebracht als een keuze die de staat Israël nog moet maken. Laten ze het overvolle vluchtelingenkamp met rust of gaan ze het bezetten om Hamas uit te schakelen, is de gestelde vraag. Zowat alle regeringsleiders roepen Netanyahu op om het eerste te doen, omdat de tweede optie teveel onschuldige levens zou kosten.
Zoals wel vaker bevindt het debat in de politiek en media zich daarmee in een vacuüm. In 2020 en 2021 bijvoorbeeld ging het gesprek over de gezamenlijke wens tot beperken van infecties terwijl de kabinetsstrategie was om die te maximaliseren. De eeuwige problemen in het opvangkamp in Ter Apel worden als incompetentie en onmacht besproken terwijl het kabinet een strategie heeft van ongastvrij behandelen van vluchtelingen om instroom te ontmoedigen. En nu bij de aanval in Gaza blijft de Israëlische strategie van Gaza onbenoemd, zelfs na de uitspraak van het Internationale Gerechtshof die die strategie impliciet erkent.
Die strategie is helder. De Gazastrook was expliciet altijd al onderdeel van Israël (net als de Westoever). Na de aanval op 7 oktober moeten de Palestijnen uit het Gaza-deel van Israël weg, het gebied met de grond gelijk gemaakt en daarna gekoloniseerd. Honderden uitspraken van ministers, militairen en adviseurs van de regering tonen dit aan. Het meest recent sprak ook de regeringsleider over de “humane” oplossing van “hervestiging”. De inrichting van de strook na de ruiming wordt openlijk besproken door ministers, inclusief de naam van de nieuw te bouwen steden. Commerciële partijen adverteren al met projecten voor nieuwbouw.
Het is te hopen dat Netanyahu de waarheid spreekt als hij zegt dat hij liever wil dat de Gazanen elders gaan leven, in plaats van in de Gazastrook sterven. Dat kan op drie manieren. De druk op Egypte vanuit de eigen bevolking of de VS wordt door de hel in Rafah te groot en de mensen stromen Egypte in. De Gazanen kunnen misschien het grenshek forceren, door honger gedwongen. En de laatste optie is dat de Gazanen worden opgehaald met schepen door een land dat ze wil opnemen.
Niemand gaat schepen sturen. En voorlopig staan er maar enkele honderden Palestijnen bij de grenspost. Op 14 februari verschenen wel beelden van de bouw van een kamp in Egypte aan de grens met Palestina. De muren van 7 meter hoog en de omvang van het vrijgemaakte terrein (meer dan 10km2) doen geloven dat dit een serieus kamp wordt dat dan misschien zelfs miljoenen Palestijnen kan interneren. Het kan ook zijn dat president Sisi van Egypte rekening houdt met beperktere instroom. In ieder geval is het niet onmogelijk dat de VS het arme Egypte omkopen om de Gazanen op te nemen.
Daarmee is de in de media gepresenteerde keuze voor Netanyahu, tussen Rafah met rust laten of aanvallen, helemaal geen keuze. De druk moet op de ketel, want alleen zo worden mensen verder weggejaagd en/of kunnen buitenlandse leiders overtuigd worden vluchtelingen toe te laten en dat te verkopen als humanitair gebaar. De meeste woningen in de strook zijn al vernield en de meeste mensen zijn met beschietingen in stappen naar het zuiden gedreven. Iedereen ziet dat water, voedsel, hulpgoederen en huisvesting grotendeels of geheel worden onthouden. De Israëlische strijdkrachten proberen zelfs de druk op te voeren door met hun vrienden in de VS, Nederland en andere landen de grootste hulporganisatie in Gaza (UNRWA van de VN) te kortwieken met leugens over steun aan Hamas. De situatie wordt zo snel nog schrijnender. Tenten, ziekenhuizen en moskeeën vol vrouwen en kinderen worden beschoten.
Maar wat de mediaconsument niet gauw door zal hebben is dat deze hel ook aan beleidsdoelen zou bijdragen als de Gazanen hun land niet uit kunnen. Het is te hopen dat dat niet het doel is van de extreem-rechtse ministersploeg in Tel Aviv. Maar hun woorden en daden, en cynische logica, wijzen consistent in een andere richting. Want ook als de uitzetting van de gehele bevolking mislukt, is een mini-Gazastrook in het zuiden vooruitgang voor het Israëlische kabinet. Er is al expliciet door officials gezegd dat Gaza kleiner zal zijn na de aanval. Een nog rottiger leven in een nog kleinere Gazastrook leert de bevolking in de al decennia staande logica en praktijk van Israël een goede les in gedwee blijven. En, om meerdere politici, bekende rabbi’s en vele TV-commentatoren te citeren: ieder dood Palestijns kind wordt geen toekomstige “terrorist”.
Netanyahu is een politicus die feiten schept waar de wereld maar mee moet leren leven. De staat Israël is niet gekomen waar hij nu is door Palestijnen, de VN of internationaal recht te respecteren. Dat heeft nooit tot serieuze sancties geleid. Maar de wereld is wel veranderd. De Westerse massamedia zijn minder dominant en zo valt het kaartenhuis van communicatie dat nodig is voor steun aan etnische superioriteit en landjepik uit elkaar. Alle Westerse landen die de extreme daden van Netanyahu steunen doen dat tegen de wil van hun bevolking in, en onder jongeren in ook Nederland is er maar weinig begrip meer voor wat de meesten nu zien als een misdadig bewind. Ook zijn Arabische en andere Afrikaanse, Zuid-Amerikaanse en Aziatische landen nu rijker, invloedrijker en assertiever. De uitspraak van het Internationale Gerechtshof over “geloofwaardige genocide” in Gaza, op verzoek van Zuid-Afrika, is bepaald geen detail.
Maar al die tegenkrachten lijken op korte termijn niet de extreme druk op de Israëlische regering te kunnen zetten die nodig zou zijn voor een wapenstilstand, laat staan voor een uiteindelijke normalisatie van de situatie in de Gazastrook. Die is ook fysiek vrijwel onmogelijk, omdat letterlijk alles wat het leven daar mogelijk maakt planmatig is vernield door bommen, springladingen en de beruchte Caterpillar D9 pantserbulldozer. Er zijn geen universiteiten meer, bijna geen huizen, geen waterzuivering, bijna geen ziekenhuizen en geen overheidsgebouwen.
De toekomst van de Gazanen zal dus vreselijk blijven, voorlopig nog vreselijker worden, en in Egypte of een klein deel van de Gazastrook plaatsvinden. U zult toeschouwer blijven van een Haags kabinet dat daaraan actief meewerkt. Op termijn is goed voor te stellen dat politici vervolgd zullen worden, want wat Netanyahu, Biden en Rutte doen mag expliciet niet en wordt in theorie zwaar bestraft. Brede sancties op de staat Israël zijn juridisch onontkoombaar, en misschien zelfs in de praktijk. Maar daar kopen de Palestijnen voorlopig niets voor.