Netflix is politiek correct… maar niet inclusief

De gemiddelde Nederlander kijkt 1 uur per dag naar Netflix. Het entertainmentplatform heeft wereldwijd 130 miljoen abonnees en produceert inmiddels een indrukwekkend aantal eigen shows en documentaires. Netflix wordt weleens geroemd om zijn inclusieve series en films; het bedrijf reserveert een groot aantal rollen voor mensen van kleur en omarmt LGBTQ+ karakters. Maar wie wat beter kijkt ziet dat er nog een lange weg te gaan is.

Inclusiviteit is naast een progressieve ontwikkeling ook een trend. Bedrijven zijn zich bewust van de maatschappelijke ontwikkeling en merken als Pepsi en Gilette schreeuwen van de daken hoe inclusief ze wel niet zijn door hun cringy reclames vol te stoppen met homoseksuele personages en mensen van kleur. Filmstudio’s en streamingdiensten als Netflix zijn zich natuurlijk ook bewust van deze trend, vooral omdat de Westerse filmindustrie nog altijd wordt gedomineerd door witte regisseurs. Netflix wil duidelijk laten zien dat diversiteit op zijn agenda staat. Zo verschijnt binnenkort het tweede seizoen van de geroemde serie Sex Education, met een enorm diverse cast.

Wat Netflix echter nog altijd mist, zijn series en films waarin een personage van kleur de hoofdrol vertolkt. Er zijn natuurlijk wel wat voorbeelden te noemen – Master Of None, Dear White People – maar die paar series met een niet-witte hoofdrol zijn eerder een uitzondering die de regel bevestigt in het reusachtige aanbod dat door Netflix zelf wordt geproduceerd. Het ontbreekt echter niet aan diverse bijrollen. Neem de succesvolle gevangenisserie Orange is the New Black, waarvan de hoofdrolspeelster biseksueel is en de cast hoofdzakelijk bestaat uit actrices van alle kleuren en maten. Ook wordt het eerdergenoemde Sex Education geregeld aangehaald als een voorbeeld van een inclusieve serie, zo is het geliefde karakter Eric zwart én openlijk homoseksueel. Fantastisch toch? Uiteraard. Het is mooi dat een invloedrijk platform als Netflix ruimte maakt voor meer diversiteit in de wereld van films en series. Goed… wat valt er dan nog te zeiken?

Komt ie. Door de diverse bijrollen is het gemakkelijk te vergeten dat de hoofdrol in Sex Education weggelegd is voor Otis, een wit karakter met een westerse achtergrond. Stranger Things, Mindhunter, You, Orange is the new Black, Glow, Dark, Ozark, The End Of The F***ing World en vrijwel alle andere grote hitseries van Netflix doen hetzelfde. Die hebben weliswaar castleden van kleur, maar de hoofdpersoon is altijd een wit karakter met een westerse achtergrond. Dat zou geen probleem zijn, ware het niet dat het de streamingservice ontbreekt aan tegenwicht: series waarin personages van kleur een hoofdrol vertolken. Nu blijft het namelijk bij ‘schijn-inclusiviteit’: op het eerste gezicht lijkt het productieteam van Netflix een podium te bieden aan mensen van alle kleuren en maten maar kijkt men beter, dan valt op dat vrijwel iedere Netflix-serie toch nog altijd gedragen wordt door een witte, heteroseksuele hoofdrol. De personages van kleur, of die met een non-heteroseksuele seksuele geaardheid, blijven slechts bijrollen tegenover de meer gelaagde, maar conventionelere lead. Netflix doet een stap in de goede richting, maar voert diversiteit nog te oppervlakkig door; ogenschijnlijk meer om over te komen als politiek correct platform, in plaats van daadwerkelijk inclusief te zijn.

Ook was het opvallend dat het platform dit prijzenseizoen drie grote Oscar-genomineerde films financierde, ieder met een vrijwel volledig witte cast. The Two Popes, Marriage Story en The Irishman zijn allen uitstekende films waarvan het vanuit het verhaal logisch is dat het ontbreekt aan gekleurde of non-heteroseksuele karakters, maar het is wel noemenswaardig dat Netflix er juist nú voor kiest om miljoenen in deze films te steken. Zonder tegenwicht in de vorm van een film of serie waarin een gekleurde hoofdrol de sterren van de hemel speelt.

Dat betekent niet dat Netflix voortaan alleen nog maar series zou moeten maken zonder witte of non-heteroseksuele hoofdrollen. Maar inclusiviteit gaat om het tonen van diverse verhalen. Als Netflix daadwerkelijk diversiteit wil representeren dan hebben we meer films en series nodig waarin de verhalen van personages van kleur de spotlight krijgen. Dat betekent films en series waarbij niet alleen de bijrollen, maar óók de hoofdrollen worden vertolkt door acteurs van kleur. Het derde seizoen van True Detective (waarin Mahershala Ali de hoofdrol speelt) en de Nederlandse webserie Anne + (over het wel en wee van een jonge lesbische jonge vrouw) bewijzen dat de markt toe is aan series waarin de hoofdrolspeler afwijkt van de norm. Hoeveel Netflix-series kun je echter opnoemen waarin een moslima meer is dan een bijrolletje? Het is aan een grootmacht als Netflix om de volgende stap te zetten: produceer series waarin niet alleen de bijrollen benut worden om een politiek correct diversiteitsquotum te halen, maar waarin je met meer gekleurde hoofdrollen nieuwe perspectieven de ruimte geeft.