Neem nu de stap naar minder koeien en een duurzamer landbouw voor boer, natuur en klimaat

Het rolt over elkaar heen. De uitspraak van de Raad van State die met een streep door de PAS (Programmatische Aanpak Stikstof) een einde maakt aan het systeem dat ons land geen resultaat bracht in de strijd tegen de stikstofuitstoot. Vorige week volgde minister Schouten met haar weinig concrete plan voor kringlooplandbouw. Afgelopen dagen werd duidelijk dat het kabinet in het kader van het klimaatakkoord fors wil investeren in vergroening van de landbouw. En volgende week vergadert de kamer over een initiatief van GroenLinks en D66 over vernatting van de veenweidegebieden. Het is bijna niet bij te benen.

Dit is het moment Maar alles wijst in één richting: dit is hét moment om een echte omslag voor natuur en milieu te maken in de landbouw. De oplossing kan namelijk niet meer worden gevonden in het nog iets verder oprekken van de marges in het huidige landbouwsysteem. De impact op onze leefomgeving, de natuur, het milieu en het klimaat is simpelweg te groot. Alles wijst dan ook één richting op: een forse krimp van de veestapel is noodzakelijk. Zonder die inkrimping gaan we de door vrijwel iedereen opgehemelde duurzame, natuur-inclusieve, kringlooplandbouw never nooit bereiken.

Minder koeien en varkens draagt bij aan het oplossen van een aantal grote problemen waar ons land – en de wereld – zich voor gesteld ziet. Om te beginnen de vogels. De dramatische achteruitgang van boerenlandvogels zoals de grutto en veldleeuwerik heeft alles te maken met de veel te intensieve landbouw, vooral de grootschalige melkveehouderij. De eindeloze groene raaigrasakkers geven voer voor koeien die allemaal heel veel melk geven, maar voor de weidevogels is er geen insect meer te vinden. Die intensieve landbouw draagt met miljoenen dieren voor zo’n 40 procent bij aan de stikstofuitstoot en daarmee aan de allerbelabberdste toestand waarin onze natuur verkeerd.

Klimaat Minder koeien biedt ook mogelijkheden om in veenweidegebieden te komen tot extensieve landbouw met een hoger waterpeil: goed voor weidevogels en voor het tegengaan van uitstoot van CO2 door verdroging en oxidering van het veen. Het hogere waterpeil is dus goed voor het tegengaan van klimaatverandering en levert zo nog een reden om de stap te zetten naar minder vee. Minder koeien is op zichzelf ook een stap waarmee we klimaatverandering tegengaan. Runderen dragen onder andere bij aan de uitstoot van broeikasgassen door het methaan dat vrijkomt bij de vertering van het gras. Het terugdringen van het aantal stuks vee heeft nog heel veel meer voordelen: schoner water, minder fijnstof, een mooier landschap….

Taboe Ondanks al deze voordelen van het terugdringen van de nationale veestapel en de alsmaar toenemende maatschappelijke en juridische druk ontbreekt het de politiek nog aan voldoende moed om de omvang van de veestapel echt serieus aan te pakken. Het regeerakkoord legde een taboe op de krimp van de veestapel en dat heilige huisje is nog niet weg. Maar de tijd is er rijp voor. Voor de toekomst van onze natuur, ons leefmilieu én de boeren van de toekomst moet het echt anders. Ja ook voor de boeren. Alleen een minder intensieve en natuurvriendelijke landbouw kan voor boeren op de lange termijn een toekomst en een rendabel inkomen bieden. Een toekomst zonder de voortdurende druk van uit de maatschappij om schoner te produceren. Heel veel boeren zien dat ook zo. Dus politiek: toon lef. Dit is het moment!