Neem een positie in binnen het diversiteitsdebat

Wanneer Gregor Samsa op een dag wakker wordt, ontdekt hij dat hij getransformeerd is in een levensgroot insect. Gregor wordt een Ander. Zijn familie begrijpt hem niet en probeert van hem af te komen. Ze hebben echter niet door dat hij ze wel begrijpt, Gregor besluit ze dan ook uit hun lijden te verlossen en sterft.

Gregor Samsa, de hoofdpersoon in Kafka’s verhaal ‘de Gedaantewisseling’ symboliseert naar mijn mening de tragiek van de transformatie naar een niet-herkenbare Ander. Een niet-herkenbare Ander kan iemand zijn met bijvoorbeeld een andere (etnische) achtergrond en/of religie.

Voelbare spanningen Binnen onze samenleving zijn er zorgen over hoe we met elkaar leven. Er staan verschillende groepen tegenover elkaar. Haatdragende retoriek manifesteert zich in verschillende lagen van de samenleving. We lijken ons vaak niet te realiseren welke consequenties taaluitingen hebben die verdeeldheid creëren of mensen uit een bepaalde groep demoniseren.

Na 11 september werden (Nederlandse) moslims bijvoorbeeld nietsvermoedend wakker, terwijl zij getransformeerd waren in een niet herkenbare Ander. Vorig jaar werden vreedzame anti-Zwarte Piet demonstranten op een gewelddadige wijze belaagd in Den Haag. En een joods gezin in Hippolytushoef werd klaarblijkelijk al 20 jaar getreiterd.

Steeds meer Nederlanders lijken volgens de AIVD in aanraking te komen met recht-extremistische ideeën. In de publicatie ‘Rechtsextremisme in Nederland, een fenomeen in beweging’ wordt uiteengezet dat de ideologie van rechts-extremisten veranderd is. Een aantal decennia geleden werd rechts-extremisme met name gekenmerkt door neonazistisch, fascistisch en antisemitisch gedachtegoed. Op dit moment domineert het anti-islamgedachtegoed in de rechts-extremistische scene in Nederland.

Polarisatie Aangezien maatschappelijke pluriformiteit een feit is, moeten we juist daarom het gesprek aangaan over diversiteit. Verschillen kunnen verbinden, maar ook botsen. Door de toenemende polarisatie zijn er bijvoorbeeld duidelijk spanningen voelbaar. En er zijn nou eenmaal problemen in onze samenleving die we ook moeten benoemen. Radicale invloeden in het onderwijs, problematische integratie en de toenemende invloed van extreemrechts om maar wat voorbeelden te noemen.

We moeten het gesprek met elkaar aangaan en met elkaar in gesprek blijven. Geen positie binnen het diversiteitsdebat innemen, is eigenlijk ook een positie innemen.