De bedenkers en aanjagers van het Oekraïne-referendum hebben geen enkele interesse in Oekraïne. Hun enige doel is het opbreken van de Europese Unie. Dat blijkt uit een interview met de initiatiefnemers van het referendum, Arjan van Dixhoorn en Pepijn van Houwelingen, in NRC Next.
‘Oekraïne kan ons natuurlijk niets schelen, dat moet u begrijpen,’ zegt Van Dixhoorn, historicus en voorzitter van het Burgercomité EU. ‘Een Nexit-referendum is tot nu toe niet mogelijk. Daarom grijpen wij alle mogelijkheden aan om de relatie tussen Nederland en de EU onder spanning te zetten.’
Dat achter de keuze voor Oekraïne geen enkele ideologie ten grondslag ligt, anders dan het slopen van de EU, blijkt ook uit de manier waarop besloten is tot specifiek dit referendum.
"Eerst hebben we twee jaar gewacht op de nieuwe referendumwet die vorig jaar zomer van kracht werd. Vervolgens hebben we op de website van de Kiesraad gekeken welke wetten en internationale verdragen referendabel waren. Een van de eerste was het associatieverdrag met Peru. Toen wisten we dat het associatieverdrag met Oekraïne, waar toen al veel om te doen was, waarschijnlijk ook referendabel zou worden."
Dat was het aanvankelijk niet. Het associatieverdrag met Oekraïne zou eigenlijk op 30 juni in de Eerste Kamer worden behandeld, een dag voor de referendumwet in ging. Daarop besloten Van Dixhoorn en Van Houwelingen de meest eurokritische partijen aan te schrijven, de SP en de PVV, met het verzoek om behandeling van het verdrag een week uit te stellen. Wat die partijen vervolgens hebben gedaan is niet duidelijk, maar de behandeling van het verdrag werd inderdaad uitgesteld. ‘Toen dachten we, hé, dit zou weleens wat kunnen worden. Daarop zijn we bij GeenStijl langsgegaan.’
‘Een leuk zomerdingetje,’ vond men bij GeenStijl. Het weblog lanceerde vervolgens een handtekeningenactie die niet veel uit leek te halen, tot een paar it-specialisten zich meldden met het voorstel een app te bouwen waarmee de handtekeningen digitaal konden worden gezet. Ruim 450.000 mensen deden dat met het aanstaande referendum tot gevolg. ‘Geenstijl claimt het referendum misschien wat meer dan terecht is. Maar het is ze gegund, want zonder hun was het nooit gelukt,’ aldus van Houwelingen.