Nederlandse media zijn blind voor massamoord in niet-westerse landen

Op 24 april was het 99 jaar geleden dat in Istanbul onder bevel van Talat Pasa, de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken van het Osmaanse rijk, een groot deel van de Armeense elite werd opgepakt, weggevoerd en vermoord. Dit wordt beschouwd als het begin van de Armeense genocide.

Ieder jaar vinden er op deze dag evenementen plaats. Het 24 april comité van de FAON (Federatie Armeense Organisaties Nederland) had dit jaar naast demonstraties voor de Turkse ambassade in Rotterdam en Den Haag, ook een herdenkingsavond georganiseerd in de Armeense Apostolische Kerk in Amsterdam, op steenworp afstand van Nieuwmarkt.

Hoofdschuddend geluisterd Inge Drost van de organisatie vertelde dat er dit jaar meer dan vroeger naar buiten wordt getreden. Vertegenwoordigers van verschillende gemeenschappen hadden de kans nu elkaar te ontmoeten. Zo waren er ook vertegenwoordigers van Turkse, Koerdische en Joodse organisaties bij. Minister Asscher had om ‘agendatechnische’ redenen op het laatste moment afgezegd.

Ik was ook uitgenodigd en hieronder vindt u de uitgetypte versie van mijn toespraak:

Hoe kun je de Eerste Wereldoorlog behandelen zonder de Armeense genocide te noemen?

Ik wil deze toespraak beginnen met een beroemde citaat uit de negentiende eeuw. Hij is van de Franse dichter, Victor Hugo:

If a man has his throat cut in Paris, its a murder. If 50.000 people are slaughtered in the East, it is a question.

Tenminste, wat betreft de Armeense genocide, was het een kwestie, want nu lijkt de Armeense genocide weer ‘de vergeten genocide’ te zijn geworden, zoals Ton Zwaan dat jaren geleden in een artikel heeft genoemd. Daar doen de condoleances van de premier van Turkije van vandaag niets aan af.

Turkse propaganda-machine Over de verklaring van Turkije van vandaag wil ik het volgende zeggen. Het is nog lang niet genoeg, maar elke stap in de goede richting dient geprezen te worden. En zoals ik elke positieve stap toejuich, deins ik er niet voor terug om elke regressieve ontwikkeling aan de kaak te stellen. Immers, de Turkse propaganda-machine draait op volle toeren met betrekking tot het jaar 1915.

“Als men 1915 zegt dan moet de wereld niet denken aan genocide, maar aan de heldhaftige strijd van het Turkse volk bij de Dardanellen”, las ik niet zo lang geleden in de Turkse krant Taraf. Hoewel Turkije belangrijke veranderingen doormaakt, is Turks- of moslimnationalisme een niet te onderschatten probleem.

Maar ik wil het vandaag niet hebben over Turkije. Vandaag vraag ik aandacht voor de regressieve ontwikkelingen in mijn eigen land, Nederland. Zoals u misschien in het nieuws heeft gevolgd, is het honderd jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Hierdoor vinden er allerlei evenementen in Nederland plaats en wordt er in de media meer dan voorheen aandacht gegeven aan “de Grote Oorlog”.

Verwaarloosde oorlog Een hele goede ontwikkeling vind ik, want zeker in vergelijking met de Tweede Wereldoorlog is deze verschrikkelijke oorlog verwaarloosd door Nederlandse historici. Dit terwijl we de huidige wereld met al die etnische en politieke conflicten niet kunnen begrijpen zonder kennis te nemen van al die gruwelijke gebeurtenissen.

Kijk alleen maar naar al die grenzen in het Midden-Oosten, die vinden hun oorsprong in verdragen die zijn getekend tijdens of na de oorlog. De Balfour Declaration, de Russische Revolutie, allemaal gebeurtenissen die de wereld voorgoed hebben veranderd. Maar dus ook de Armeense genocide.

Echter, als het aan de zogenaamde kwaliteitskranten, de NRC en de Volkskrant, lag, dan heeft dat nooit plaatsgevonden. Op zaterdag 4 januari 2014 hadden beide kranten een special over de Eerste Wereldoorlog uitgebracht. Vijftien pagina’s kon je lezen over de verschrikkingen in de loopgraven, de invloed van deze gebeurtenissen op de naoorlogse literatuur, fragmenten uit dagboeken met menselijk leed, totale wanhoop.

Niet-westerse allochtonen Ik heb al deze artikelen met veel interesse gelezen. Maar toen ik de laatste pagina omsloeg dacht ik, is dit het? Hebben de NRC en de Volkskrant werkelijk een special over de Eerste Wereldoorlog uitgebracht, zonder de Armeense genocide? Ja!

In shock vroeg ik me af of deze kwaliteitskranten ook een special over de Tweede Wereldoorlog zouden maken zonder de Holocaust te noemen? Nee! Absoluut niet. Schandalig, de Eerste Wereldoorlog gereduceerd tot een Europese burgeroorlog. Het Oosten komt er überhaupt bijna niet in voor.

Hoe kan dit? Hoe kan je zo’n blunder maken? Het heeft volgens mij allemaal te maken met de veranderde sfeer in Nederland. Hoeveel niet-westerse allochtonen werken er bij de redacties? Zeer weinig, schandalig weinig.

Nationale blikvernauwing Maar het heeft ook met een onmiskenbare nationale blikvernauwing te maken. Sinds november 2013 houd ik alles bij van wat de Volkskrant afdrukt over historische episodes van massaal geweld en misdaden tegen de menselijkheid. Bij elkaar opgeteld vormen die nog niet eens de helft van het aantal artikelen over de Holocaust.

Dit is zo ongeveer de blikvernauwing waar ik het over had. Maar het is goed dat we vandaag bij elkaar zijn gekomen. We moeten dit probleem goed onder de loep nemen en kijken naar mogelijkheden om het op te lossen. Bedankt!

Dit artikel staat ook op Frontaal Naakt