De Portugese premier Antonio Costa heeft zware kritiek geuit op de houding van Nederland in de onderhandelingen over steun aan door de coronacrisis getroffen EU-lidstaten. De poging van Nederland om die hulp tegen te houden roept vragen op over de toekomst van de EU verklaarde hij tegenover het Portugese persbureau Lus a in een reactie op het donderdag gepresenteerde akkoord van de ministers van financiën. “Als het onder deze omstandigheden al niet mogelijk is om tot een gezamenlijk antwoord te komen op deze uitdaging dan is dat reden voor grote zorg voor hen die in Europa geloven.”
Dat akkoord werd bereikt nadat Frankrijk en Duitsland een einde maakten aan de Nederlandse pogingen om alleen hulp te bieden als de getroffen regeringen zich zouden onderwerpen aan ingrijpende Brusselse regels over het binnenlandse beleid.
De coronacrisis is volgens Costa niet louter een kwestie van solidariteit zoals steeds gezegd wordt maar van rationaliteit. De crisis heeft bijvoorbeeld de zwakheden van de interne markt aangetoond doordat grenzen gesloten werden en iedereen zich meteen richtte op de eigen economie, stelt hij.
“Er is minstens een land in de eurozone dat weigert te begrijpen dat een gezamenlijke munt ook betekent dat je je gezamenlijk inspant,” aldus Costa. “Natuurlijk heb ik het dan over Nederland.” Hij verwijt de Nederlandse regering zich te laten leiden door de vrees voor populisten. “Als er te weinig rationaliteit is om in te zien dat we echt gezamenlijk moeten optreden, als er onvoldoende moed is om zich te verzetten tegen populisme, als je bang bent voor de verkiezingen van volgend jaar, als je je houding laat bepalen door electorale criteria en je je niet verantwoordelijk voelt voor de burgers binnen de Unie als geheel, dan roept dat de vraag op we wel een eurozone kunnen hebben met 19 lidstaten of dat we naar een ander model moeten gaan zoeken voor Europa.”
Costa wijst er op dat Nederland een van de landen is die de responscapaciteit van de Europese Unie ernstig hebben beperkt in deze crisis. Hij hekelt de houding van regeringsleiders die stellen dat er sprake is van de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog maar ondertussen reageren alsof het gaat om een overstroming die een enkel land heeft getroffen. De Europese Unie is juist bedacht om uitdagingen van deze omvang het hoofd te bieden, legt Costa uit. “Als we de Unie alleen maar hebben om mindere uitdagingen aan te gaan dan hoef je Europa niet op deze schaal te organiseren.”