Nederland wil af van Suriname, excuses aanbieden hoort bij het afstotingsbeleid

Kolonialisme is een grote zwarte schandvlek. Hoe je ook wast, je blazoen zal altijd goor en grauw blijven.

Het Suriname-beleid van de Nederlandse regering is als een zompige zwabber. Sinds mensenheugenis zo geweest. Bij het oude ministerie van Koloniën wisten ze bij God niet wat ze met die geldverslindende zwamp aan de overkant van het grote water moesten doen. Later, allemaal 5- en 10-jarenplannen. Grijpstuivers, gegrondvest op Amerikaanse tekentafel-theorieën van Walt Rostow (1959). In de praktijk totaal onwerkbaar.

Begin jaren 70. Jan Pronk en Bas de Gaay Fortman met hun ideeën dat je een dekolonisatieproces moet begeleiden met een enorme zak geld. De Surinaamse regering wilde het land ontwikkelen met grote projecten en Pronk wilde vooral kleinschalige nijverheid. De Surinaamse regering bleef volhouden. En dus wilde de Nederlandse regering af van die recalcitrante regering-Arron. De sergeantencoup gesouffleerd door de Nederlandse militair Hans Valk, zou helpen. Tenminste, zo dacht men in Den Haag over de machtsovername van 25 februari 1980. Den Haag geloofde kennelijk in het Romeinse idee dat een dictator orde op zaken stelt en daarna vertrekt.

Maar ook nadat de militairen er diverse decreten afkondigden die de burgerrechten en vrijheden drastisch inperkten bleef men geloven dat de sergeanten een wonder zouden verrichten. De decreten, zei Andre Haakmat droogjes in de Nederlandse kranten, hadden tot doel de corruptie te bestrijden. Nederland keek met gesloten ogen toe hoe diverse ministers en parlementariërs van de weggeschoten regering-Arron in het najaar van 1981, zonder enige vorm van proces werden opgesloten, mishandeld en gemarteld. Frank Essed kwam pas vrij na persoonlijke interventie van Amnesty London. Hij zou anders niet vrijgekomen zijn. Eva Essed-Fruin, zijn weduwe, schreef een gedichtenbundel over de gruwelijkheden die haar man tijdens zijn gevangenschap werden aangedaan. Zij legde mij de volgende hypothese voor: als mensen in 1981 niet weggekeken hadden en iets ondernomen hadden tegen de terreur, dan was 8 december 1982 mogelijk niet gebeurd. Waarom werd er weggekeken? Waarom kon de zaak zo escaleren?

Decembermoorden
Veel mensen die over 8 december 1982 vertellen, hebben het meestal alleen over die ene dag - die woensdag, toen het allemaal gebeurde. Ze praten niet over de massale begrafenissen daarna toen er gericht en met scherp op mensen werd geschoten. Ze weten ook niet dat de militairen van zins waren de lijken allemaal in zee te gooien en dat dit door tussenkomst van de Bisschop van Paramaribo, Monseigneur Zichem, werd voorkomen. De meeste mensen die aan het woord komen hebben die periode kennelijk niet van dichtbij meegemaakt. Ze demonstreerden niet tegen de militairen. Ze hebben geen klappen met bullenpezen gekregen. Ze zijn niet over het asfalt gesleept door de militairen en de politie. Zij hebben geen bezoek gehad van de legerkapelaan die kwam zeggen dat hun zoon, vader en broer was overleden door een zonnesteek. Zij vragen zich ook niet af waar hun geliefde die sinds 1981 wordt vermist is gebleven.

Mensen die moesten vluchten na bedreiging of mishandeling door de militairen kwamen amper het land uit. Het was vrijwel onmogelijk om naar Nederland te vluchten. Notabene de enige vluchtroute. De meeste ambassades in Suriname hielden zich aan de afspraken gemaakt met de Nederlandse regering dat de vertegenwoordiging te Paramaribo asielzoekers zou opvangen. (Tenminste dat was wat Franse ambassadeur mij liet weten toen ik hulp nodig had. Uiteindelijk waren het de Russen die een studiebeurs verstrekten). Ondertussen bleef de Nederlandse regering onder leiding van Ruud Lubbers maar kwelen over “de bijzondere historische banden”, “dat vluchtelingen uit Suriname altijd geholpen zullen worden”.

Een van de weinige onderzoeken naar Surinaamse vluchtelingen werd gedaan door dr. Sedoc-Dahlberg (1984). De conclusies van dit onderzoek zijn ontluisterend. “Surinamers worden niet beschouwd als vluchtelingen maar als vreemdelingen”. Minder dan 1% van de aanvragers kreeg uiteindelijk een verblijfstatus. Ook kinderen en naaste familieleden van de slachtoffers van 8 december 1982 werd jarenlang een visum geweigerd (vanwege de privacy kan ik niet dieper op deze situaties ingaan). 

Het probleem was dat men in Den Haag kennelijk niet alleen ruzie had met Desi Bouterse en zijn matties. Ze hadden kennelijk ruzie met alle 350.000 inwoners van Surinamers. Alsof alle Surinamers hadden meegedaan aan de moordpartij van 8 december.

Nederland weigert hulp
Redgan van Sauers schrijft in 1987 in zijn roman Suriname, Wat de revolutie betreft over de controversiële, zeer macabere samenwerking tussen de Nederlandse ambassade en het hoofd van de militaire politie Marcel Zeeuw. Als Van Sauers weet te ontsnappen uit The Devil en bescherming zoekt bij de Nederlandse ambassade, wordt commandant Marcel Zeeuw meteen gebeld. Van Sauers wordt terug naar Devil gebracht. Het martelen gaat gewoon door. Kort voordat ze hem gaan vermoorden weet hij via Guyana naar Europa te ontsnappen.

Ook andere slachtoffers vertellen dat de Nederlandse ambassade in Paramaribo weigert te helpen, en dat de MP meteen wordt gebeld als ze staan te wachten in de Kanselarij. De meeste mensen die om bescherming vragen zijn jongeren. Dienstplichtigen. Studenten. Nabestaanden. Ze kunnen allemaal aantonen dat ze zijn bedreigd, mishandeld, verkracht of gemarteld. Medewerkers van de kanselarij maken racistische opmerkingen en spreken zich laatdunkend uit over hun situatie ("je hebt vast iets gedaan").

Ambassade-medewerkers doen alsof ze God in Paramaribo zijn. Diverse verhalen over medewerkers die zich te buiten gaan aan seks met minderjarigen zingen rond, maar niemand die iets tegen deze praktijken wil of durft te ondernemen. Er nooit iets onderzocht. Dus is er ook geen concreet bewijs. Dus zijn en blijven dit allemaal vertelsels. Pas tijdens het tikken van dit stuk komt er bewijs in de vorm van een algemeen onderzoek naar racisme bij Buitenlandse Zaken. [Racisme bij Buitenlandse Zaken is] ‘ernstig en zorgelijk’, zeggen de onderzoekers.  ‘Er is sprake van diverse patronen van racisme, schrijft nu.nl. Dat roept dus bij mij de vraag op of er sprake is van een langdurige en hardnekkige trend, dus dat er sprake is van een cultuur van racisme. Is het plausibel dat medewerkers van de Ambassade te Paramaribo zich in de jaren 80 inderdaad schuldig hebben gemaakt aan racisme? Heeft de Nederlandse ambassade in Suriname mensen die moesten vluchten voor het geweld vanwege institutioneel racisme moedwillig en intentioneel in gevaar gebracht? Ze hadden toch hun eigen inlichtingen? Ze wisten toch dat de militairen buitenproportioneel geweld gebruikten tegen burgers? 

Het zijn vooral jongeren en arme mensen die typische slachtoffer waren van het militaire geweld. Ook tijdens de Binnenlandse oorlog die vanuit Nederlands grondgebied werd georganiseerd blijft de Nederlandse regering weigeren om vluchtelingen uit Suriname op te nemen. De Franse regering past in 1987 zijn beleid aan en neemt meer dan 30.000 vluchtelingen op in kampen in de grensplaats St. Laurent du Maroni.  

Als ik in de zoekmachine van het archief van de Tweede Kamer ( 1986- 1990) de woorden “vluchtelingen”, “Suriname”, “ Binnenlandse Oorlog” intoets, wordt duidelijk dat de Nederlandse regering de situatie in Suriname en de vluchtelingenproblematiek bleef bagatelliseren. Tijdens de Binnenlandse Oorlog kreeg slechts een handjevol mensen (waaronder de hele familie Brunswijk) een vluchtelingenstatus. 

Narcostaat
De schizofrene houding van Nederland: alles wat en wie Desi Bouterse vandaag is, dankt hij aan Nederland. Een gevaarlijke moordenaar. Een despoot. Een veroordeelde drugsdealer. En ondertussen blijft Den Haag maar geloven dat Suriname nog steeds dat gezellige wingewest is onder die glooiende tropenzon. Ik mag zeggen wat Stef Blok niet mocht zeggen. Suriname IS een failed state. Hell! Ik mag zelfs van alle daken schreeuwen dat Suriname een ordinaire schurkenstaat is. Een land waar de straffeloosheid regeert en waar corruptie en nepotisme hoogtij vieren. Ik mag ook opschrijven dat Suriname een narcostaat is waar criminelen van epische proporties vrij en o zo blij navigeren tussen de onder -en bovenwereld.

Om terug te komen op de theorie dat als men eerder had ingegrepen, of minstens notitie genomen had van wat er daar precies broeide en gistte, de dingen mogelijk anders waren gelopen. Wie zal het zeggen? Amerikaanse kranten zoals Washington Post schrijven sinds de vroege jaren 80 over Bouterse en de andere leden van de Militaire Raad. Al deze gasten, mensen uit de armste milieus die opeens bakken met dollars verdienen door aan Colombiaanse drugsbendes via de luchthaven, het luchtruim, en de haven doortochten te faciliteren. In vroege jaren 80 schreef alleen ene meneer Wouter, journalist bij het Weekblad Panorama, over een mogelijke connectie tussen Lima en Paramaribo. Geen enkele misdaadjournalist die toen iets wist over de connectie tussen Pablo Escobar en Desi Bouterse. 

Deense journalisten van Weekendavisen schreven in 2016 over de witwas-activiteiten van diverse Europese banken. Naast Danske Bank en Deutsche Bank werden toen ook de ING en ABN AMRO genoemd. Er is door de Deense journalisten uitgebreid onderzoek naar Suriname als drugsland gedaan. (Het onderzoek is nog steeds gaande).

De onderwereld is een internationale organisatie. Met vertakkingen en samenwerkingsverbanden die bureaucratisch beter georganiseerd zijn dat de NATO of de EU. En Suriname speelt volgens de Braziliaanse krant O’ Globo een prominente rol in dat netwerk. Ondertussen blijft de Nederlandse regering maar geloven dat Suriname een gezellige njan-dringi-prisiri (eet-drink-gezelligheid) land is. En terwijl ze dromen wordt het Nederlandse overheidsapparaat geïnfiltreerd door mensen die betaald worden door de drugsmaffia in Suriname.

Begin jaren 90. Eric Sinester. Hij wordt ontslagen bij de Nederlandse politie vanwege zijn mogelijke connectie met het Suricartel. Hij  werkte tussen 2010- 2020 als adviseur op het kabinet van de ex-president Bouterse. In diezelfde periode verschenen er berichten in de kranten dat mensen van de Surinaamse Veiligheidsdienst (BVD) hadden gesolliciteerd bij de Nederlandse politie. 

Nog zo een raar verhaal: de Nederlandse Spoorwegen die hun klantenbestanden met daarin gevoelige informatie hebben ondergebracht bij een callcenter in Suriname. Twee belletjes en ik wist van wie die toko was en dat er bovendien een linkje met de NDP bestond. De NS zegt desgevraagd via Twitter dat zij zich houden aan Europese privacywetgeving. Maar is dat wel zo? Of is dat net zoiets als die obscure Chinese politiebureaus waar we opeens met zijn allen niets meer over horen? Reken maar van yes dat alle personen die kritiek op Bouterse en friends leveren via dergelijke kanalen in de gaten worden gehouden (ook de huidige regering werkt met veiligheidsmensen van Desi Bouterse). 

Excuses als afstotingsbeleid
De Nederlandse regering, Buitenlandse Zaken, wil af van de bilaterale relaties. Dat geldt ook voor de relatie met Suriname. Excuses aanbieden voor dat Slavernijverleden is onderdeel van dat afstotingsbeleid. Ik ben alleen bang dat excuses voor het slavernijverleden slechts het begin zijn van een lange, lange weg van excuses maken en sorry zeggen. Want weet u: kolonialisme is een grote zwarte schandvlek. Hoe je ook wast, je blazoen zal altijd goor en grauw blijven.

De Nederlandse regering heeft de mensen die voor, tijdens én na 8 december 1982 werden gemarteld en mishandeld en vermoord laten stikken. En nu ieder jaar op 8 december even mee komen huilen is ook zoiets. Toen André Haakmat met zijn decretenmachine de Surinaamse democratie de laatste doodschop verkocht, toen, tóen had de Nederlandse regering de burgers die op straat protesteerden moeten ondersteunen. Men had als Nederlandse regering moeten eisen van de militairen om de gevangenen vrij te laten.

De ironie is dat Bouterse eens als een godsgeschenk door de Nederlandse regering werd beschouwd. Ze hadden genoeg van die geld vragende regering-Arron. Maar Arron, zo leert ons de archieven, heeft 0 cent ontwikkelingshulp gekregen. Desi Bouterse, dat was de bofkont. De man die 1, 4 miljard gulden in zijn schoot geworpen kreeg en als Houdini het geld liet verdwijnen. 

Dus ja. De hypothese van dr. Essed-Fruin klopt. Als een dikke vette, zwerende middelvinger.