‘Nederland was eurosceptisch, maar is nu spelverdeler in Europa’

Nederland heeft zich de afgelopen jaren in de Europese Unie ontwikkeld als dominante factor. Dat zegt de voormalige permanente vertegenwoordiger van de regering bij de Europese Unie in Brussel, Tom de Bruijn, in de podcast Betrouwbare Bronnen. Volgens hem is na een periode van euroscepsis het besef doorgedrongen dat een sterke EU voor onze toekomst onontbeerlijk is. En dat besef is versterkt door de Brexit, de komst van Trump, de Russische inval in Oekraïne en de opmars van Xi Jinping. “In Brussel is Nederland op dit moment een zeer gewaardeerde en constructieve speler”, zegt De Bruijn.

Ondanks de samenwerking tijdens zijn eerste kabinet met Geert Wilders raakte Mark Rutte al snel na zijn aantreden als premier doordrongen van de noodzaak van Europese samenwerking, zegt de man die jarenlang in het hart van de Brusselse besluitvorming zat.

Bij het vertrek van de Britten werd in Nederland gevreesd dat de typisch Nederlandse belangen zoals vrijhandel in het debat veel minder zouden gaan doorklinken. Het tegendeel lijkt het geval. Nu het Verenigd Koninkrijk geen EU-lid meer is, kijken landen als Frankrijk en Duitsland al snel naar Nederland als ze iets gedaan willen krijgen. En ook met Spanje heeft ons land tegenwoordig een uitstekende relatie. “Nederland is een belangrijk schakelland geworden”, zegt De Bruijn. Die rol wordt op dit moment nog versterkt doordat de relatie tussen Frankrijk en Duitsland in een dip zit.

Na twaalf jaar premierschap heeft Rutte in Europa volgens hem een leidende rol, met de laatste jaren een opmerkelijk snel gegroeide vriendschap met de Franse president Emmanuel Macron, waar Rutte in het verleden vooral veel contact had met de toenmalige Duitse bondskanselier Angela Merkel.De Bruijn noemt ook de vooraanstaande rol van de ministers Sigrid Kaag (Financiën), Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken), Rob Jetten (Economische Zaken en Klimaat) en ministers van Defensie als Jeanine Hennis en Kajsa Ollongren.

Volgens De Bruijn – die in het kabinet-Rutte III een half jaar minister was van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking - zullen de komende decennia mede in het teken staan van de ontwikkeling van een Europese defensie. “Uiteindelijk moet Europa meer dan nu op eigen benen kunnen staan. Als de oorlog in Oekraïne iets duidelijk heeft gemaakt is het hoe afhankelijk wij zijn van de Amerikanen. Willen wij als Europa op den duur een zelfstandige geopolitieke rol spelen, dan moeten we ook bereid zijn meer te doen aan defensie.”