Nederland lanceert een Afrikastrategie, dit zou er moeten gebeuren
Het Afrikaanse continent wordt geconfronteerd met een reeks uitdagingen die buiten onze grenzen zijn begonnen. COVID, klimaatverandering en de oorlog in Oekraïne zijn hier niet ontstaan. En toch zijn het onze burgers die het hardst geraakt worden door de naschokken van deze crises, en hebben onze regeringen weinig zeggenschap over hoe ze kunnen reageren.
De stemming op het Afrikaanse continent slaat om – ten goede. Leiders spreken openhartiger en eensgezinder over de behoeften van mensen die zij vertegenwoordigen. Afgelopen maart, tijdens de recente bijeenkomst van alle Afrikaanse ministers van financiën, werden aandeelhouders van multilaterale ontwikkelingsbanken (MDB’s) en internationale financiële instellingen nadrukkelijk aangemoedigd praktijken en prioriteiten van deze banken te hervormen. Deze hervorming houdt in dat financiering op elkaar afgestemd en opgeschaald wordt, toegang tot klimaatfinanciering vergemakkelijkt wordt en klimaatfinanciering uit verschillende bronnen gemobiliseerd wordt. Bovendien drongen ministers aan op een nieuwe visie en een passend operationeel model, geschikt om alle wereldwijde uitdagingen, die het Afrikaanse continent het meest raken, adequaat aan te pakken.
Nederlands invoering van de nieuwe Afrikastrategie is een kans om te laten zien dat er geluisterd wordt naar Afrikaanse partners. Om dit écht van betekenis te laten zijn, moet Nederland bewijzen dat het bereid is een betrouwbare partner te zijn en woorden snel in daden om te zetten. Om onze gezamenlijke toekomst te financieren, moeten Afrikaanse regeringen dringend toegang krijgen tot betaalbare financiering om elk jaar minstens 9 miljoen banen helpen te creëren voor nieuwe arbeidskrachten. Daarnaast moeten zij fors kunnen investeren in het optimaliseren van de landbouwproductie om voedselsoevereiniteit te waarborgen, om zo 280 miljoen Afrikaanse mensen van chronische honger te verlossen.
Om biljoenen vrij te maken, is het essentieel dat Nederland draagvlak creëert voor een ambitieuze agenda onder EU-lidstaten en pleit voor de hervorming van multilaterale ontwikkelingsbanken. Ook ontwikkelingssamenwerking blijft een belangrijk instrument, in het bijzonder voor lage-inkomenslanden. Maar wereldwijd stagneert het ontwikkelingsbudgetniveau en is het ontoereikend voor de omgang van de crises waarmee de wereld geconfronteerd wordt. Nederland moet onder ogen komen dat samenwerking noodzakelijk is, en zal moeilijke gesprekken aan moeten gaan over het mobiliseren van extra inkomsten met behulp van nieuwe mechanismen.
Problemen worden verergerd door het feit dat Afrikaanse regeringen onder druk staan door schulden. Hierdoor neemt de begrotingsruimte af en neemt armoede en kwetsbaarheid toe. Dit jaar zal Nigeria bijvoorbeeld 59% van zijn inkomsten besteden aan schulden; dat is meer dan twee keer zoveel als het bedrag dat zal worden besteed aan gezondheidszorg en onderwijs samen. Als lid van de Club van Parijs moet Nederland samenwerken met andere kredietverstrekkende landen, zodat landen urgente verlichting kunnen krijgen. Een akkoord zal bereikt moeten worden over de opname van crisis- en pandemieclausules in alle toekomstige schuldcontracten. Deze clausules zouden de schuldaflossing van een land kunnen uitstellen in geval van een onvoorziene crisissituatie, zodat middelen terechtkomen waar ze het hardst nodig zijn. Het is belangrijk dat de Nederlandse regering de oproep van Afrika aan debiteur- en crediteurlanden en internationale financiële instellingen steunt, om de onlangs gelanceerde duurzame schuldencoalitie te bevorderen. Zo wordt de schuldenlast van ontwikkelingslanden verlicht en wordt er fiscale ruimte vrijgemaakt voor groene investeringen in Afrika.
Nu de wereld meer dan ooit behoefte heeft aan multilaterale actie, is het in ieders belang te erkennen dat het systeem belangrijke partners en bondgenoten in de steek laat. Belangrijke partners en bondgenoten zonder wie we de grootste uitdagingen voor de mensheid niet kunnen aanpakken. Neem klimaatverandering - Afrika produceert slechts 4% van de wereldwijde uitstoot, maar heeft 60% van het wereldwijde potentieel voor zonne-energie en meer dan 70% van de grondstofvoorraden die nodig zijn voor een groene overgang, zowel op eigen continent als daarbuiten. Ons continent kan de drijfveer zijn achter oplossingen om de klimaatcrisis aan te pakken en ons allemaal een welvarende, veilige toekomst te bieden. Maar we worden afgeremd.
Nederland heeft een unieke kans om zijn relatie met ons continent opnieuw vorm te geven, de basis van het multilateralisme te versterken en een eerlijke, wereldwijde en ambitieuze aanpak van internationale uitdagingen te stimuleren. Het is in ieders belang dat we dit waarmaken, maar de tijd dringt. De aangekondigde Afrikastrategie is een begin, en de eerste stap naar de implementatie zal worden genomen op de internationale Top over een nieuw Mondiaal Financieel Pact eind juni in Parijs. Het tijdschema is ambitieus, maar we moeten dan ook snel handelen. Alleen door samen duurzaam te werk te gaan, boeken we vooruitgang.