Nederland glijdt af naar een autocratie

Op Verantwoordingsdag geeft de Algemene Rekenkamer een oordeel over de boekhouding van de ministeries van het afgelopen jaar. Het oordeel over het jaar 2021 is in diplomatieke termen “zorgelijk” genoemd. Voor deskundigen is dat een ander woord voor financieel wanbeleid! Opnieuw werden onrechtmatige uitgaven genoemd. Nu van ruim 15 miljard euro. Al jaren geeft de toezichthouder aan dat de boekhouding niet in orde is. Ondanks talloze waarschuwingen.

Als aandeelhouders van een multinational en andere grote ondernemingen een dergelijk hard oordeel zouden ontvangen over de gevoerde boekhouding dan kan de top van zo’n bedrijf direct haar biezen pakken. Iedere ondernemer in Nederland, groot of superklein, weet dat de belastingdienst ongenadig hard ingrijpt als de boekhouding niet in orde is en afwijkt van wet- en regelgeving. De sanctie kan zijn dat de belastingdienst de gehele boekhouding verwerpt en het recht heeft om met een natte vinger naheffingen en aanslagen op te leggen van een hoogte waardoor het bedrijf feitelijk direct een faillissement aan zijn broek kan krijgen. 

Al deze regels en gevolgen tellen niet voor de boekhouding van de Staat. Minister Kaag presteerde het zelfs om in de Tweede Kamer bij de presentatie van het verslag van de Rekenkamer een promotioneel  praatje te houden voor meer vrouwelijke ministers op de post Financiën. Zonder ook maar een woord te wijden en kort in te gaan op de vernietigende conclusie van de Rekenkamer over de gevoerde boekhoudingen sinds het aantreden van Rutte als premier. Uiteraard was zij vooraf door haar ambtenaren geïnformeerd over de inhoud van het harde oordeel van de Rekenkamer. Van een competente bewindspersoon Financiën mag verwacht worden dat als inleiding voor het aanbieden van een officieel rapport waaruit opnieuw financieel wanbeleid blijkt, de inhoud en toonzetting van de inleidende toespraak anders zou zijn. Minder gericht op het eigen persoonlijke carrièrebelang en meer toegespitst op deze vernietigende boodschap voor de burgers en belastingbetalers van Nederland. 

Het wordt steeds duidelijker voor de burgers dat het autocratisch gehalte van de kabinetten Rutte hoog is. Uit de vele affaires blijkt dat de overheid voor haar eigen handelen andere regels hanteert dan die zij dwingend oplegt aan haar burgers. Iedere keer komen ze er tot nu toe mee weg. Zoals op Verantwoordingsdag.

Naast voornoemd rampzalig verslag over een solide financiële boekhouding van het kabinet Rutte over 2021 kwam die dag ook het wissen van sms berichten door Rutte naar buiten. Van een liberaal als Mark Rutte zou je mogen verwachten dat juist hij in woord en daad toont dat de democratische rechtstaat voor hem heilig is. Met alle transparantie en regelgeving die bij die staatsvorm als normaal moet worden beschouwd.

Hij vertoont echter al jaren consequent gedrag van een solide autocraat. Alle kritische vragen worden gemakkelijk omzeild en weggelachen. Op de bestuurscultuur in zijn kabinetten, waarin transparantie bewust wordt gemeden en kritische parlementsleden met trucjes en afleidingsmanoeuvres op afstand worden gehouden om pottenkijkers te weren, zou menig autocraat jaloers zijn. Immers die beheersen niet de gladde behendigheid om autocratisch te handelen en intussen toch de indruk te wekken dat de democratische rechtsstaat met dat handelen gediend is. 

Wanneer wordt de Tweede Kamer zich bewust dat Nederland als ogenschijnlijke democratische rechtsstaat een steeds hoger autocratisch gehalte krijgt?