Nederland blijft Israël onderdelen leveren voor F35-jets die Gaza bombarderen

Ondanks waarschuwingen van ambtenaren dat Nederland zo mogelijk meewerkt aan "ernstige schendingen van het humanitair oorlogsrecht" heeft het demissionaire kabinet Rutte IV besloten door te gaan met het leveren van militaire onderdelen aan Israël. Dat heeft NRC boven water weten te krijgen. Vanaf de vliegbasis Woensdrecht in Noord-Brabant zijn half oktober reserveonderelen voor F-35 jachtbommenwerpers vervoerd naar het oorlogsgebied met goedkeuren van de demissionaire bewindslieden op Buitenlandse Zaken, Hanke Bruins Slot (CDA) en Liesje Schreinemacher (VVD). De douane had het ministerie geattendeerd op de omstreden levering.

Ambtenaren waarschuwden daarbij voor de risico’s van schendingen van het oorlogsrecht door Israël, dat sinds de start van de oorlog met Hamas al ruim 12.000 doelen in het dichtbevolkte Gaza heeft gebombardeerd. Hierbij zijn waarschijnlijk duizenden Palestijnse burgers omgekomen. Toch besloten de ministers de zending te laten doorgaan. Het ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigt dat de uitvoer van goederen aan „internationale partners in het F35-programma”, waaronder Israël, tot nu toe niet is ingeperkt.

In Woensdrecht is een van de drie distributiecentra gevestigd van waaruit reservedelen voor de F-35 gevechtsvliegtuigen wereldwijd worden verspreid. Die onderdelen zijn noodzakelijk omdat de toestellen veel onderhoud behoeven. De F-35 is ook wel bekend onder de naam Joint Strike Fighter (JSF). NRC schrijft dat zonder de onderdelen de toestellen al vrij snel aan de grond moeten blijven staan. "In dat opzicht is de bevoorrading via Nederland voor de huidige Gaza-oorlog dus belangrijk." De F-35 toestellen van de Israëlische luchtmacht spelen een grote rol bij de aanhoudende bombardementen die inmiddels meer dan 10.000 inwoners van Gaza het leven hebben gekost. 

De Nederlandse regering kan ingrijpen als de export van militaire onderdelen in strijd is met het Nederlandse buitenlandbeleid. Zo heeft Nederland tussen 2004 en 2020 29 keer een vergunning geweigerd voor de export van militaire goederen naar Israël. Volgens de krant beslisten de betrokken ministers uit politieke overwegingen de levering dit keer door te zetten uit angst voor de reactie van de VS en Israël. "Het blokkeren van de levering zou volgens ingewijden grote schade kunnen toebrengen aan de relatie met zowel Israël als de Verenigde Staten."

Juristen wijzen er op dat veel er op wijst dat Israël zich schuldig maakt aan oorlogsmisdaden, onder meer door onschuldige burgers te weinig te ontzien. Volgens hoogleraar internationaal recht Liesbeth Zegveld draagt Nederland zo "willens en wetens bij aan oorlogsmisdaden." In tegenstelling tot andere landen, zoals België, heeft de Nederlandse regering zich ook niet uitgesproken over of tegen de door Israël gepleegde schendingen van het internationaal recht.