Museum kan niet tegen kritiek op racisme en haalt schilderijen van de muur

Het Museum Maassluis heeft twee schilderijen waarop zwarte vrouwen zijn afgebeeld uit de tentoonstelling verwijderd, nadat er klachten waren over de racistische omschrijvingen bij de werken. In plaats van de tekst bij de werken aan te passen zoals andere musea ook al deden, besloot het museum tot een kleinzieliger aanpak.

Het gaat om werken binnen een expositie van kunstenares Jeanne Bieruma Oosting (1898-1994). In de omschrijving bij de schilderijen worden de afgebeelde vrouwen omschreven als “negerinnen”, weliswaar de woordkeuze van de kunstenaar zelf, maar dat was negentig jaar geleden. Wetenschapper en dichter Joop Alleblas (75) wees het museum erop dat die termen anno 2022 uit den boze zijn. Tegen het AD zegt hij over het gebruik van de woorden:

‘Destijds waren ze wellicht neutraal. De taal ontwikkelt zich echter voortdurend. Zeker van een museum mag je verwachten dat ze zorgvuldig met taal omgaan en discriminerende duidingen vermijden. De door het museum gebezigde omschrijvingen worden door grote groepen mensen als beledigend, minachtend en kwetsend ervaren.’

Alleblas verzocht het museum de bijschriften aan te passen of te verwijderen en wees op de voorbeeldfunctie van een museum: ‘Je mag verwachten dat men zich inzet om de wereld iets dragelijker te maken en mee te werken aan een gevoel van gelijkheid tussen mensen. In plaats daarvan wordt een belast verleden onterecht geactualiseerd en geaccentueerd.’

In plaats van de kritiek van Alleblas ter harte te nemen en de omschrijving te wijzigen naar bijvoorbeeld “vrouw” of desnoods “zwarte vrouw”, werd besloten de schilderijen dan maar van de muur te halen. Dit terwijl het museum wel erkent dat de gebruikte bewoording ‘kwetsend is voor grote groepen in onze samenleving’. 

Voor een voorbeeld van hoe het wel kan, had het Museum Maassluis simpelweg naar het museum in Zutphen hoeven kijken waar eveneens een werk van Bieruma Oosting hangt. Naast de afbeelding van een zwarte man in een geel shirt staat de beschrijving: Man in een geel shirt. Zoals Bieruma Oosting-liefhebber Alleblas opmerkt: ‘Hoe makkelijk kan het zijn?’

Afbeelding: Zelfportret Jeanne Bieruma Oosting (1932), Wikipedia