De multiculturele samenleving is de oogst van de zaden uit het koloniale verleden

“Hey, kom jij uit Pakistan?”, zei een leerling van het Spaarne Lyceum in Haarlem, op de eerste dag dat ik daar voet zette na mijn vertrek uit Suriname, in mijn 17e levensjaar. Ik zei: “Nee, ik kom uit Suriname.” Haar ogen werden groot van verbazing: ‘’Maar jij hebt geen zoeloelippen en je hebt geen kroeshaar.” Waarop ik perplex antwoordde: ”Suriname is een multicultureel land en daar leven mensen met verschillende achtergronden.” Die leerling reageerde verrast: “Leuk! Maar wat kun jij goed Nederlands spreken zeg.” En wederom was ik met stomheid geslagen en ik dacht en zei ook hardop: ”Suriname was een kolonie van Nederland, daarom is de voertaal in Suriname ook Nederlands. Heb je niet opgelet tijdens de geschiedenislessen?”

Ik was nogal geïrriteerd door deze onwetendheid. Later kwam ik erachter dat het onderwijs hier totaal anders is dan wat ik gewend was. Het is niet haar schuld dat ze zoveel niet wist. En al gauw kwam ik er achter dat het niet een enkeling betrof die zo weinig wist over de eigen Nederlandse geschiedenis, over de eigen Europese geschiedenis. Keer op keer dat ik ditzelfde verhaal moest vertellen, besefte ik steeds weer hoe onwetend men was en nog steeds is over de koloniale periode.

Het bleef overigens niet alleen hierbij. Het ging verder. Nu nog als moeder van een 13-jarige zoon ben ik voortdurend bezig mijn afkomst uit te leggen. Recent nog zei iemand: “Oh, je bent een Surinaamse Hindoestaan. Ik dacht echt dat je uit India of Pakistan kwam.” Toen legde ik uit: “Ten eerste ben ik een Nederlandse van Surinaams Hindoestaanse komaf en ten tweede, mijn oorsprong ligt inderdaad in India.” Die meneer zei: “Zie je wel, ik wist wel dat er ergens een connectie lag, maar hoe kom je in hemelsnaam in Suriname terecht?” Dus vertelde ik: “Tijdens de koloniale periode zijn mijn voorouders als loonslaven naar Suriname verscheept om op de plantages van de kolonisten uitgebuit te worden, zodoende.” Mijn cynisme droop ervan af … Dit hoor je te weten dacht ik, maar die meneer ging verder: “Ok, duidelijk… je hangt dus het hindoeïsme aan.” Ik antwoordde: “Nee, ik ben moslim.” “Maar je bent Hindoestaan en je hebt geen hoofddoek op.” Ik dacht bij mezelf: hoe lang zullen deze aannames en vooroordelen nog voortduren?

Verdeel en heers Dus ik liet me helemaal gaan: “Niet alle moslima’s kiezen voor een hoofddoek. Hindoestaan-zijn wil niet automatisch zeggen dat ik hindoe ben. Zoals de inwoners van Nederland, Nederlanders worden genoemd, zo ook werden de inwoners van Hindustan, Hindoestanen genoemd. Vroeger kende men de regio Pakistan, India en Bangladesh als één land, genaamd Hindustan. En destijds leefden moslims en hindoe’s zij aan zij vriendschappelijk naast elkaar, totdat Groot-Brittannië het nodig vond de welbekende verdeel- en heerspolitiek uit te oefenen. En sinds Hindustan is verdeeld, is er een conflict tussen Pakistan en India om Kashmir. Men noemt de Pakistan-India kwestie een religieus probleem, maar het is en blijft een politiek probleem. Hindoestanen kunnen hindoe zijn, of moslim zijn, of christen zijn, of boeddhist zijn, of atheïst zijn, of sikh zijn, of zelfs joods zijn en ga zo maar door.”

Die meneer bemerkte mijn frustratie en vroeg waar die vandaan kwam. Ik legde uit dat ik zo moe ben om het steeds uit te leggen, dat ik zo moe ben van al die vooroordelen, dat ik zo moe ben van al die onwetendheid. Nederland ziet in Michiel de Ruyter een held, maar Surinamers zien in hem een moordenaar, een verkrachter, een rover. Surinamers zien niks goeds aan hem. Europa ziet in Columbus een held, maar in de ogen van de oorspronkelijke bewoners van de Amerika’s is hij gelijk aan Michiel de Ruyter. Ik ben moe om als gelukzoeker of allochtoon bestempeld te worden. Ik hou van Nederland en ik ben gewoon Nederlandse van Surinaams Hindoestaanse komaf, punt uit. We leven in 2016, dus het wordt tijd dat we accepteren dat Nederlands-zijn niet vanzelfsprekend het blanke ras betekent. Wij maken immers ook deel uit van de maatschappij. Men moet begrijpen waar mensen zoals ik, de andere Nederlanders vandaan komen, welke geschiedenis we met ons mee dragen, welk leed we met ons meedragen. Tegelijkertijd moet elke Nederlander met een niet-Europese achtergrond zich aanpassen aan de Nederlandse wet, met behoud van eigen cultuur en geloof.

Bloed van mijn voorouders Men legt hier de focus alleen op de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust. Ik vind dat het andere leed ook onderwezen moet worden. Zolang men daar onwetend over is zal er nooit begrip zijn en zal het hoofdstuk van de koloniale periode nooit afgesloten worden. We moeten datgene onder ogen komen wat heeft gemaakt dat we vandaag de dag een multiculturele samenleving hebben. Er is een oorzaak waarom ik vandaag de dag in Nederland leef. Men moet weten en accepteren dat mensen zoals ik het recht hebben hier te zijn. Men moet ophouden mensen zoals ik te bestempelen als gelukzoekers. Weet dat het geluk, of laat me zeggen de Nederlandse (én de Europese) welvaart, ooit de welvaart van de koloniën is geweest. De welvaart én de vrijheid van Nederland, van Europa, zijn mede te danken aan het bloed, zweet en tranen van mijn voorouders en van anderen met een niet-Europese achtergrond. De Nederlandse of West-Europese multiculturele samenleving is de oogst van de zaden die gezaaid zijn in het koloniale verleden. Pas als we dit onder ogen komen en accepteren, kunnen we van daaruit gezamenlijk een mooie, vredige, verenigde en diverse samenleving bewerkstelligen en in stand houden. Als kolonist waande men zich superieur. Dat kan niet meer in deze tijd. Dekoloniseer het denkvermogen! We moeten af van het witte privilege.

Anno 2016 worden mensen nog steeds tegen elkaar uitgespeeld, zijn racisme en discriminatie nog actueel, maakt gelijke behandeling in de praktijk plaats voor dubbele maatstaven, is het leven van de éne mens minder waard dan dat van de andere  mens, wordt religie nog steeds politiek misbruikt om oorlogen te legitimeren, en laten mensen zich wederom leiden door fascisten als een Wilders of een Trump, terwijl na de tweede wereldoorlog massaal werd geroepen: “Nooit meer!” Laten we ons serieus een spiegel voorhouden en de wereld verbeteren. Verbeter de wereld, maar begin vooral eerst bij jezelf.

Alleen samen kunnen we iets moois maken. Alleen samen kunnen we ons niet meer laten verdelen.