Moreel veroordelen van ‘treitervloggers’ is polariseren

Wat is eigenlijk het motief achter de provocaties van de in het nieuws zijnde ‘treitervloggers’? Alles wat over het morele randje gaat trekt meer kijkers en dus hebben ze meer reclame-inkomsten. Of zit er meer achter? Is het misschien ook een sociaal-cultureel dingetje, zoals met een achternaam waar je niet makkelijk een baan mee krijgt, toch ‘iemand’ zijn? Ik weet het niet, dat gesprek wordt niet gevoerd. Toch ben ik daar juist benieuwd naar.

De wijze waarop er over en met deze vloggers, die aanzetten tot geweld en intimidatie, wordt gesproken draagt niet bij aan begrip en een meer ontspannen situatie, eerder leidt het tot escalatie. Onze vader des vaderlands, de minister-president noemde de vloggende, provocerende jongeren ‘tuig van de richel,’ (persconferentie 9 september) waarmee hij de polarisatie aanwakkert.

Ik heb in mijn opvoeding geleerd: veroordeel het gedrag, niet de persoon. Dat is ook waar Sofiane Boussaadia (Rapper Boef) om vraagt in RTL Late Night (15 september): ‘Mijn handelen is verkeerd, ik erken het hier. Ben ik nu een slecht persoon?’ Deze vraag stelt hij paar keer. Blijkbaar is dit zijn grootste angst: als mens veroordeeld te worden, precies wat Rutte al publiekelijk gedaan heeft.

Deze uitzending van RTL Late Night bevat een poging tot gesprek met de rapper, maar het vervalt lange tijd in aanval en verdediging, waar Humberto Tan geen leiding aan weet te geven. Het blijft emotie-geladen krabben aan de oppervlakte en de diverse gasten uiten vrij makkelijk hun morele verontwaardiging, waar het publiek enthousiast voor klapt. Op een gegeven moment zegt John van den Heuvel: ‘Ik snap het niet zo goed’, maar hij vraagt ook niet verder, dus ik vraag me af of hij het wil snappen.

Humberto Tan vraagt er wel naar, maar dan gaat het alleen over geld: ‘Waarom doe je dit, je verdient er geld mee?’ ‘Ja’, zegt Rapper Boef, ‘daar doen we het voor’. Daar blijft het bij. Ik had graag gezien dat er nu eens zonder oordeel over gesproken zou kunnen worden, zodat er meer over de motieven duidelijk kan worden. Het gesprek eindigt enigszins positief door inderdaad het gedrag af te keuren: ‘Niemand zegt dat jij een slecht persoon bent’, plus de vraag of rapper Boef zijn talenten positief wil gaan inzetten, waarop hij zegt dat hij dat zeker wil gaan doen. De volgende dag wordt hij weer opgepakt.

Momenteel is er een interessante tv-serie van de KRO-NCRV ‘Kaaskop of Mocro’ gemaakt door Ajouad El Miloudi, die hierin zijn Marokkaans Nederlandse identiteit onderzoekt. Dit openhartige, en daardoor zeer interessante, programma geeft mogelijke antwoorden op de motieven van provocerende vloggers. In de tweede aflevering ‘Succes en Imago’ (8 september) wordt gesteld dat voor jongens met een Marokkaanse achtergrond er een dunne grens is tussen succes en falen. Ajouad interviewt een oude klasgenoot die succesvol chirurg is geworden, Abdelali Bentohami. Deze zegt: ‘Er zijn jongens met wie ik goed bevriend was, die nu binnen de ‘Mocro-Maffia’ een prominente rol spelen.’ En: ‘Als ik de film terugspeel had het bij mij ook fout kunnen gaan. Een spannende film: waar wel, waar niet?’ Als kind in groep 7 vertelde Bentohami de leerkracht dat hij chirurg wilde worden, maar die lachte hem keihard uit. De suggesties was: wordt automonteur en ga in de weekenden zwart bijverdienen… Gelukkig heeft hij dat advies niet opgevolgd. Dat is overigens ook de boodschap die Jesse Klaver momenteel uitdraagt, die zichzelf uit het VMBO omhoog heeft gewerkt: ‘Geloof niemand die zegt dat je het niet kan.’ Ajouad vraagt nog aan de chirurg of hij twee keer zo hard heeft moeten werken als zijn Nederlandse collega’s? Hij antwoordt: ‘Het is niet makkelijk, voor niemand niet. Maar je moet niet de racismekaart spelen, niet in de slachtofferrol gaan zitten.’

Ajouad El Miloudi interviewt ook zijn vroegere kickboks-leraar uit Amsterdam-Oost, de voormalig wereldkampioen Mousid Akramhane. Die stelt dat het deze (o.a. Marokkaanse) jongens bij het kickboksen gaat om erbij horen, gezien worden, in tegenstelling tot: ‘Shit, ik kom uit Oost, ik moet me verstoppen.’ Hij vertelt ook dat er jongens zijn die het in de sport niet hebben kunnen vinden, ook niet in de maatschappij en die zich hebben laten verleiden tot de straat.

Zelf had Ajouad een vader die er bovenop zat: die kwam naar het pleintje waar hij met vrienden rondhing en haalde hem naar huis. Van zijn vader kreeg hij met de paplepel ingegoten: ‘Grijp die kansen, doe alles met passie, benut elke kans alsof het je laatste is.’ Zo’n vader, of moeder, gun ik de ‘treitervloggers’ nou ook. Als het de eigen vader niet is, dan onze burgervader. Maar ik betwijfel of premier Rutte deze jongens nog wel ziet staan.