Monopolie in onderwijsland

Lieve mensen, er moet me echt iets van het hart. Alle scholen zijn inmiddels begonnen en iedere docent, net zoals ik, begint weer vol goede moed aan een nieuw bijzonder schooljaar. Want alhoewel alle scholen weer open zijn, is de manier van lesgeven en de omgang met leerlingen door de coronamaatregelen nog verre van normaal. Begrijpelijk, daar gaat dit stuk dan ook niet over.

Waar dit stuk wél over gaat is de verkeerde manier waarop er met onderwijsgeld de afgelopen jaren, maar zeker ook dit schooljaar, wordt omgegaan. Dan heb ik het voornamelijk over de elektronische leeromgeving (ELO), waarin de cijfers, roosters en persoonlijke informatie van leerlingen worden verzameld. Geen enkele school kan zonder en dus ontstaat er een monopolie waarbij Magister (marktaandeel van 70%-80%) de koploper is, gevolgd door SomToday (20%-30%). Anders gezegd: het fundament van het Nederlandse onderwijs ligt grotendeels bij deze twee bedrijven.

Inmiddels heb ik op een paar scholen gewerkt, en werkelijk waar: ieder schooljaar is er gedonder met deze systemen. Dit schooljaar werden we door SomToday getrakteerd op updates die uitliepen waardoor docenten bij de start van het schooljaar niet konden inloggen, of als ze dat wel konden, niet konden zien aan welke leerlingen ze les gingen geven. Vervelend, want voor docenten is dit de basis voor een goede start. En dan verwacht je dat na de updates alles goed werkt. Niets is minder waar; zowel Magister als SomToday hebben geen kloppend en makkelijk werkend systeem. Er is al-tijd wat.

En dan te bedenken hoe ontzettend veel geld scholen kwijt zijn aan de ELO’s. Het is schrikbarend. Magister is onderdeel van de Iddink Groep. In 2018 had Iddink Groep een jaaromzet van 142 miljoen euro. En ondanks dat het onderwijs al jaren kampt met te weinig geld, dat moeten de rasechte onderwijsmensen van Iddink toch weten, verhoogde ze het jaartarief dit jaar met bijna 30 procent ! Na flink wat protesten vanuit het onderwijsveld werd dat iets minder, maar nog steeds is een gemiddelde school dit schooljaar 5000,- extra kwijt. De cijfers van SomToday krijg ik nergens op internet gevonden (gek eigenlijk!), maar de bedragen zullen vergelijkbaar zijn.

Waar het mij om gaat: al dit onderwijsgeld, al die miljoenen euro’s betalen we aan bedrijven die zoveel mogelijk winst willen maken. Het gaat hen helemaal niet om het onderwijs of onderwijskwaliteit. Het gaat puur om geld. En dat klopt niet. Die miljoenen euro’s zouden veel beter besteed kunnen worden aan middelen die nodig zijn om goed les te kunnen geven. Plus dat we dit schooljaar met een ander probleem zitten: veel scholen zullen een smak geld kwijt zijn aan verouderde ventilatiesystemen die halsoverkop vernieuwd moeten worden. In de praktijk gaat dat betekenen dat mijn leerlingen straks in de winter met vier truien over elkaar in de klas zitten omdat de ramen en deuren open moeten staan (geen grap!). Een schrijver uitnodigen of met de klas op excursie gaan, zit er dit jaar helaas niet in. Het geld is immers op.

Geld dat bestemd is voor het onderwijs, gaat niet écht naar het onderwijs. Een eeuwenoud verhaal. Wij onderwijsmensen zijn te lief voor de harde zakelijke wereld. En dan te bedenken dat juist die wereld er nooit zou zijn geweest zonder ons.