Misbruik van vuurwerk voorkom je niet door mijn buurtgenoten te criminaliseren

Schiedam is een van de twaalf gemeentes met een vuurwerkverbod. In de nacht van oud en nieuw rolde er een aanhoudende dreun over de stad. Dat was de samensmelting van wat er allemaal ontplofte. Boven mijn wijk werden honderden vuurpijlen afgestoken. Ballen in alle kleuren van de regenboog versierden de grauwe hemel. Het duurde een half uur. Daarna daalde er stilte over de huizen, nu en dan nog onderbroken door een enkele klap. Het gemeentelijk vuurwerk vanaf het Stadskantoor was vanwege de harde wind afgelast. Als de autoriteiten verstandig zijn, steken ze dat een dezer dagen alsnog af in plaats van te wachten tot volgend jaar. Dan hebben de Schiedammers namelijk gezien hoe het alternatief voor hun eigen vuurwerk eruit kan zien. Nu moeten ze daarnaar raden. Over het algemeen was de opvatting in de stad dat de gemeente wel belangrijker zaken heeft als het op handhaven aankomt.

Er was natuurlijk sterk gewaarschuwd tegen het afsteken van vuurwerk. Burgemeester Cor Lamers zette de toon door zijn stadgenoten steeds weer op het hart te drukken hun hersens te gebruiken. Voorlichting van het vertrouwde genre ''je bent een rund als je met vuurwerk stunt'' ontbrak. Evenmin werden er op grote schaal beschermende brilletjes verkrijgbaar gesteld zoals dat vorig jaar nog gebeurde met de mondkapjes. 

In de nacht van Oud en Nieuw ontbrak nog iets wat enkele decennia geleden heel normaal was. Dan ging de halve stad op pad om familieleden en vrienden aan huis gelukkig nieuwjaar te wensen. Bijna alle kroegen, disco’s en sociëteiten waren open. Datzelfde gold voor menige sportkantine. Het openbaar vervoer, dat de diensten om 20.00 uur had gestaakt, begon om één uur in de ochtend weer te rijden. Zo kwam een massaal volksfeest van de grond met kenmerken van een bacchanaal. Na vijven keerden de meeste feestgangers huiswaarts om halverwege het schansspringen in Garmisch-Partenkirchen te merken dat de kater heel langzaam begon weg te ebben. 

De millenniumwisseling bracht ik door in Barcelona. Daar deden ze nauwelijks aan vuurwerk. In plaats daarvan was de hele stad op de been en de flessen Cava, Catalaanse mousserende wijn, gingen er bij tienduizenden doorheen. Op den duur moest je in wijken als Raval goed oppassen voor het gebroken glaswerk. Ik weet niet hoe het in de rest van het land is maar bij ons in de streek blijft de horeca in de nacht van Oud en Nieuw grotendeels dicht. Ik behielp mij daarom na het verklinken van het vuurwerk met het Duitse ZDF, dat Berlijnse straatfeesten registreerde rond podia met topartiesten.

Het is tegenwoordig van tweeën één: je vindt vuurwerk een parel aan de kroon van de Nederlandse cultuur óf een barbaarse gewoonte die met wortel en tak moet worden uitgeroeid. Schiet maar raak tegenover verbiedt maar raak.

Het resultaat is dat mijn buurtgenoten en bloc gecriminaliseerd zijn omdat zij vasthielden aan hun gewoonte op oudjaar vuurpijlen af te steken. Misschien hebben zij zelfs een extra bestelling gedaan omdat zij door de overheid niet beledigd wensten te worden. Zij willen niet over een kam worden geschoren met het levensgevaarlijke tuig dat vuurwerk als projectiel gebruikt, zoals de zeventienjarige etterstraal die vanuit het ouderlijk raam met een stuk vuurwerk een politieman verwondde, die net bezig was een groep jongeren tot de orde te roepen. Hij zit nu in voorarrest. 

Wat wij nodig hebben is een gedachtewisseling over manieren waarop wij van Oud en Nieuw een groot festijn kunnen maken, een beetje op de manier van Koningsdag maar zonder vrijmarkt: met een gastvrije horeca, podiums, veel levende muziek en bubbels. Met veilig vuurwerk door indringende voorlichting, het massaal gebruik van beschermende brillen en een vervolgingsbeleid dat zich richt op het aanpakken van mensen die vuurwerk als wapen gebruiken. Zoals prompt met die Schiedamse tiener gebeurde. Belastingbetalers mogen van hun politie verwachten dat zij dit kan.  Levert dat moeilijkheden op, dan is de politie het probleem, niet het vuurwerk. 

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. 

Cc-foto: Alexander Kagan