Ministerie van Veiligheid en Justitie stuurde jarenlang 'onafhankelijk' onderzoek

Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft jarenlang onderzoeken van het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (WODC) beïnvloed. Dat blijkt uit onderzoek van Nieuwsuur. Door sturend op te treden in onderzoeken moesten de uitslagen in het voordeel uitpakken voor ministers en topambtenaren. De politiek heeft daarmee de onafhankelijkheid van het centrum ernstig aangetast.

Het WODC zou garant moeten staan voor objectief onderzoek dat vaak wordt gebruikt door het ministerie van Veiligheid en Justitie. Hoewel het centrum zelf gevestigd is in het ministerie, heeft het de reputatie van een ‘uiterst onafhankelijk instituut’. Wanneer het WODC een rapport uitbrengt, geldt de inhoud daarvan voor de Tweede Kamer vrijwel altijd als dé waarheid.

Dat dit niet het geval is, blijkt uit een brief in het bezit van Nieuwsuur, afkomstig van een klokkenluider. De schrijfster, een inmiddels gepensioneerd oud-hoofdonderzoeker op het gebied van drugsbeleid, schreef al in 2014 aan haar vertrouwenspersoon:

De vrouw verrichte in 2013 onderzoek naar de effectiviteit van het coffeeshopbeleid. Uit het onderzoek bleek dat een voorgenomen beleidswijziging niet strikt noodzakelijk was en dat de overlast rond coffeeshops beheersbaar was. Die uitkomst lag niet in de lijn van de wensen van toenmalig minister Ivo Opstelten en dus moest de uitkomst van het onderzoek worden bijgesteld. WODC-directeur Frans Leeuw herschreef daarop de conclusie en noemde het zelf ‘contextualisering’. Volgens de onderzoekers had hij de uitkomsten ‘gecamoufleerd’ en ‘afgezwakt’.

Het is niet het enige voorbeeld in de brief van de klokkenluider. De brief is een document van zeven pagina’s plus bijlagen, met daarin ‘een opsomming van diverse vormen van beïnvloeding’. De vertrouwenspersoon binnen het WODC reageerde nooit op de brief van de klokkenluider. De brief belandde in 2016 bij de secretaris-generaal, de hoogste ambtenaar op het ministerie, maar actie bleef uit. Eerder dit jaar herhaalde de vrouw haar klacht, na aantreden van een nieuwe vertrouwenspersoon, maar ook die reageerde niet. Het ministerie van Justitie is tot op heden geen formeel onderzoek gestart.

Ferdinand Grapperhaus, de huidige minister van – tegenwoordig – Justitie en Veiligheid, zal woensdagavond in Nieuwsuur reageren op de onthullingen.

Verslaggever Bas Haan over wéér een integriteitsprobleem bij het ministerie van Justitie. pic.twitter.com/8CjPjcWSW8

— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) 6 december 2017

cc-foto: Roel Wijnants