Met liefde voor kinderen het lerarentekort bestrijden

‘Mijn collega’s op school verklaren me voor gek’, zegt de 34-jarige Johan. Ik spreek hem in zijn rol van voorzitter van de Raad van Bestuur van een ‘ Speelplein Weyneshof ’ in Vlaanderen. ‘Zes zomerse weken lang laten we bij ons speelplein zo’n 1.000 stadskinderen van 4 tot 14 jaar vrijelijk en avontuurlijk buiten spelen in de groene natuur.’

Wie is ‘we’ waarover Johan spreekt? 100 vrijwilligers, van speelbegeleiders (in Vlaanderen ‘animatoren’ genoemd) tot bestuursleden. Het bijzondere is dat jongeren vanaf 16 jaar al worden opgeleid tot animator en zelfstandig verantwoordelijk mogen zijn voor het begeleiden van groepen kinderen. ‘Daar is mijn liefde voor kinderen ontstaan en daar is ook de basis gelegd voor mijn leraarschap’, zegt Johan trots. Zouden wij in Nederland van de Vlamingen kunnen leren hoe we ons lerarentekort kunnen bestrijden?

Met Johan zijn nog zeker twee andere bestuursleden werkzaam als leraar. Zij kiezen er vrijwillig voor om zich ook in hun zomervakantie in te blijven zetten voor de ontwikkeling van kinderen. Alle drie de bestuursleden zijn ooit bij dit speelplein begonnen als animator, maar eigenlijk begon dat al eerder want ze hebben als kind ook de vele zomers doorgebracht in dit imposante speelplein met een kasteel uit de 17 e eeuw en een enorme lap grond en bos van in totaal 7,5 hectare.

Als 16-jarigen genoten ze een ‘ animatorenopleiding ’ van de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk. Een opleiding die bestaat uit een zesdaagse cursus, 50 uren stage, een ruime evaluatie van vier uren en een officieel ‘animatorattest’ (certificaat) die door de Vlaamse overheid is erkend. Tijdens deze opleiding leren de deelnemende tieners niet alleen hoe je leuke speelactiviteiten voor kinderen voorbereidt en begeleidt, maar ook hoe je effectief met kinderen communiceert. En verder: hoe het gedrag van kinderen – verbaal en non-verbaal – te ‘lezen’, hoe effectief aan te sluiten op de leefwereld van kinderen, hoe kinderen te motiveren en enthousiasmeren goed samen te spelen met andere kinderen, hoe conflicten tussen kinderen op te lossen, op jezelf reflecteren en hoe de fysieke en sociale veiligheid voor kinderen te waarborgen. Stuk voor stuk (pedagogische) kerncompetenties voor een goede leerkracht!

Het jeugd- en jongerenwerk, waar het speelpleinwerk onder valt, is in Vlaanderen enorm levendig. Maar liefst 1 op de 3 jongeren is erin actief. Ik weet niet exact hoeveel animatoren in de 570 verschillende speelpleinen in Vlaanderen er uiteindelijk voor kiezen om de lerarenopleiding te volgen, zoals Johan en zijn collega-bestuursleden. Wel stel ik me voor dat hiermee op jonge leeftijd de basiscompetenties voor een goede leerkracht worden gevormd en daarmee enige interesse voor het leraarsvak wordt gecreëerd.

Ondertussen hebben wij in Nederland te maken met een immens groot tekort aan leraren. Groepen kinderen door heel het land worden uit pure nood en wanhoop opgesplitst of zelfs naar huis gestuurd. Het is slechts een kwestie van tijd eerdat het lerarentekort zorgt voor meer (zeer) zwakke scholen. Kinderen zijn uiteindelijk de dupe en ondertussen hebben allerlei traditionele maatregelen om het lerarentekort te bestrijden, onvoldoende effect.

Het is daarom tijd voor meer onorthodoxe maatregelen en handelen vanuit een langetermijnvisie waarin liefde voor kinderen de basis vormt. Het massaal verleiden van 16- en 17-jarigen naar Vlaams voorbeeld een animatoropleiding te volgen, zou zomaar een eerste stap kunnen zijn. Niet om hen liefde voor kinderen te leren, want liefde valt niet te leren. Maar wel om deze tieners bewust te maken van hun (latente) liefde voor kinderen en van hun gave om kinderen de mogelijkheid te geven hun talenten te ontwikkelen. Ik geloof dat deze Vlaamse formule ook in Nederland kan slagen. U toch ook?