Merk PVV nog lang niet zo sterk als merk Geert Wilders

‘Wilders trekt stekker uit Catshuis-onderhandelingen’, meldde de NOS. Het was niet de PVV, maar Geert Wilders die zich terugtrok. Het merk PVV is nog lang niet zo sterk als het merk Geert Wilders. De persoonsverheerlijking heeft zijn partij heel kwetsbaar gemaakt.

De vraag is wat de NOS had gemeld als het CDA van Maxime Verhagen de stekker uit de onderhandelingen had getrokken. Was het dan het CDA of Maxime Verhagen geweest die zich had teruggetrokken? En als het Verhagen was geweest die bom zou hebben gelegd, dan was de voorman van het toneel verdwenen en was er een nieuwe CDA’er gekomen.

Het ‘De koning is dood, leve de koning’-principe geldt echter niet voor de PVV. De pr van Wilders is bewonderenswaardig. Het nadeel is dat hij het gezicht en de spreekbuis van de partij is geworden. Daardoor is het merk Geert Wilders vele maken sterker dan het merk PVV. Waar een leider bij andere partijen iemand is die op de winkel past, ís Wilders de PVV – en andersom. Maar het is juist zijn uitstekende pr die zijn partij heel kwetsbaar heeft gemaakt.

Een paar weken geleden viel mij op hoe vaak dagbladen ‘de PVV van Geert Wilders’ schrijven en vrijwel nooit ‘het CDA van Maxime Verhagen’ of ‘D66 van Alexander Pechtold’. Blijkbaar is de PVV onvoldoende bekend en onlosmakelijk verbonden met de leider dat daar Geert Wilders aan moet worden toegevoegd. Knipsel Info Service (www.knipsel.nl), specialist in mediamonitoring, onderzocht op mijn verzoek hoe vaak dagbladen deze opmerkelijke formuleringen gebruiken. In de eerste drie maanden van dit jaar schreven kranten 214 keer ‘de PVV van Geert Wilders’, tegen 7 keer ‘het CDA van Maxime Verhagen’ en 6 keer ‘D66 van Alexander Pechtold’.

•    De PVV van Geert Wilders: 214 •    De SP van Emile Roemer: 62 •    De VVD van Mark Rutte: 22 •    De PvdA van Diederik Samsom/ Job Cohen:  11 •    Het CDA van Maxime Verhagen: 7 •    D66 van Alexander Pechtold: 6 •    De CU van Arie Slob: 1 •    GroenLinks van Jolande Sap:  1 •    De Partij voor de Dieren van Marianne Thieme: 0 •    De SGP van Kees van de Staaij: 0

De slechte score van het CDA is verklaarbaar: de partij heeft na het vertrek van Balkenende niet echt een leider. De reden dat VVD matig scoort (22 keer ‘de VVD van Mark Rutte’), kan zijn omdat de VVD meerdere gezichten heeft. Naast Mark Rutte is er fractievoorzitter Stef Blok. Iets dat overigens ook voor het CDA geldt. Aan de andere kant hoeft dat geen big issue te zijn; het CDA was in de tijd van Balkenende duidelijk zíjn partij en niet die van toenmalig fractievoorzitters. Dat Pechtold zo slecht scoort, is opmerkelijk aangezien hij hét mediagenieke gezicht van de partij is.

Dat de PVV in de media met Geert Wilders wordt vereenzelvigd, is niet heel vreemd. Volgens het onlangs opgestapte kamerlid Hero Brinkman draait de partij maar om één man: Wilders. Volgens Brinkman is de partij zo gesloten dat je het bijna kunt vergelijken met de Stasi. In Brandpunt zei hij dat het PVV-systeem waarin ‘een man alle touwtjes in handen heeft’ niets minder dan ‘pervers’ is. Nadat hij opstapte ‘gingen de luiken dicht’ en bleef iedereen uit zijn buurt. “Er wordt niet meer naar je gekeken, niet meer met je gepraat. Geen contact met Brinkman.”

De krant die het vaakst ‘De PVV van Geert Wilders’ schrijft, is Dagblad de Limburger (25 keer). Een logische verklaring hiervoor is dat Wilders uit Venlo (Limburg) komt. Dat verklaart waarom het Limburgs Dagblad eveneens goed scoort (13 keer). Van de landelijke kranten, gaat AD aan kop met 13 keer. Van de kwaliteitskranten spant Trouw de kroon (10 keer), waarvan twee keer op de voorpagina.

•    Dagblad de Limburger: 25 •    TC Tubantia: 17 •    AD: 13 •    Brabants Dagblad: 13 •    Limburgs Dagblad: 13 •    Trouw: 10 •    BN de Stem: 8 •    NRC: 8 •    Nederlands Dagblad: 7 •    De Telegraaf: 6 •    De Volkskrant: 6 •    Metro: 4 •    De Pers: 2 •    nrc.next: 2

De partij die het voor de komende verkiezingen het best voor elkaar heeft, is de Socialistische Partij (SP). Dagbladen schreven 62 keer ‘de SP van Emile Roemer’. Roemer overstijgt daarmee het merk SP en ook zijn voorgangers Jan Marijnissen en Agnes Kant. Maar een sterke leider heeft dus ook een nadeel, zoals Wilders heeft bewezen. Één misstap kan voldoende zijn om de partij in grote problemen te brengen. Daar hebben ‘de PvdA van Diederik Samsom’, ‘D66 van Alexander Pechtold’ en ‘GroenLinks van Jolande Sap’ een stuk minder last van.

Volg Tijn Elferink ook op Twitter