Meer democratie is (vooralsnog) zinloos

De enige dagen dat de kerken, tenminste als gewijd optrekje, nog bestaansrecht lijken te hebben naderen. De plaatsen zijn, zo nodig, besproken en vooraan verdringen zich zij die zich deze enkele keer per jaar aan het gevoel van gelukzaligheid wensen te laven, al dan niet als openbare boetedoening in een, geforceerd, moment van zelfreflectie. Kerstgezang alom, aan fraaie woorden die de jaarlijkse vredelievendheid van huis en bezoekers moeten uitdrukken geen gebrek.

Een paar dagen wint ingetogenheid het van de snelheid van het bestaan en alles wat in onze drang naar zelfbevrediging en zelfbehoud weer snel de boventoon zal voeren. En de pastoor, de dominee of welke voorganger ook wordt weer voor even tevreden gesteld met zo veel schijnbare aandacht voor het pais en vree binnen de muren van het Godshuis, terwijl er buiten niets verandert. Het landschap van het aards bestaan blijft, ondanks die eeuwig terugkerende traditie van massale devotie, gedomineerd door toenemende armoede, voortschrijdende zelfzucht, ongekende zelfverrijking, dodelijke honger.

En als we straks van letterlijke verlichting en niet meer dan dat tot de werkelijkheid zullen zijn teruggekeerd, verlaten we ons weer massaal op de democratie en hen die zich namens ons met al die ellende willen en moeten bezig houden. Een democratie waarvan we vinden dat deze er is om aan al die problemen het hoofd te bieden en tot oplossingen te komen. En nu we langzamerhand tot de conclusie komen dat de democratie ook maar weinig aan al die wantoestanden blijkt te kunnen veranderen is onze primitieve reactie de vraag om nog meer democratie, opdat we, achterover leunend, diezelfde democratie nog meer kunnen vervloeken om haar gebrek aan doortastendheid en daadkracht. Arme machteloosheid.

Die roep om meer democratie moet toch zo langzamerhand ingaan tegen het gevoel (en wetenschap) dat per saldo de echte sturing van onze samenleving niet bij de democratische parlementen ligt, maar achter de schermen bij grotere machten, grotere belangen. Steeds nadrukkelijker worden de lijnen uitgezet door grootbankiers, multinationale ondernemingen en overhellende overheidsinstanties zonder inbreng van de burgers. Werknemers zijn tot slaaf van het grootkapitaal geworden, onze democratie wordt steeds meer een autocratie.

Als we de democratische mogelijkheden uitbreiden, zoals bijvoorbeeld D66 wil met het recht voor de burger op amendement of met gekozen burgemeesters, ook dan nog zullen we achter de feiten aan blijven lopen. Want hoe democratisch is de democratie eigenlijk daar waar de greep van de banken en de multinationals op ons leven allesoverheersend is? Hoe democratisch is onze democratie als de wapenindustrie, met oorlogen als enige mogelijkheid op behoorlijke afzet, gegarandeerde werkgelegenheid en enorme winsten, ons streven naar vrede kan blijven frustreren en haar macht steeds verder uitbreidt? Hoe democratisch is onze democratie als de armoede en de honger in de wereld van ondergeschikt belang blijven bij allerlei geopolitieke machtsspelletjes, overwinsten en machogedrag van bedenkelijke leiders? Hoe democratisch is een democratische wereld zolang enkele landen hun veto binnen de VN kunnen uitspreken en het totale instituut lam kunnen leggen en tot een zielig trieste schertsvertoning kunnen maken? Hoe lang zouden al die ongewenste omstandigheden in een waarachtige democratie nog bestaan in de wetenschap dat vrijwel de gehele mensheid er de pest aan heeft, een andere kant op wil?

Waar we meer democratie willen zullen we eerst de huidige structuren moeten repareren en zo nodig veranderen door de ondemocratische, noem het gerust dictatoriale, machten te beteugelen. Om te beginnen dient daartoe het primaire machtsmiddel, de geldomloop, tot een nutsvoorziening te worden gemaakt, zoals de monetaire hervormers dat voorstaan. En zodra banken o.a. ook geen winst meer uit de wapen- (lees:oorlogs) industrie kunnen halen zal daarmee ook een angel uit deze gruwel gehaald kunnen worden. Moge dat de bezinning zijn de komende kerstdagen, willen alle overige, vooruitstrevende, gedachtes zinvol zijn.