Medvedev: 'Dit zal eindigen in een nieuwe revolutie, nieuw bloedvergieten'

De wereld kijkt met ingehouden adem naar de Krim, terwijl gebeurtenissen elkaar in rap tempo opvolgen. De nieuwe regering in Kiev beschuldigt de Russische president Poetin ervan geweld te provoceren door het bezetten van strategische posities op de Krim, terwijl Moskou zegt dat zijzelf de explosieve situatie op de Krim hebben aangewakkerd.

Updates 22.00 uur: Volgens een Amerikaanse official hebben de Russen de operationele macht op de Krim, zo twittert de Witte Huis-verslaggever van de NYT.

De Oekraïense interimpremier Jatsenjoek dringt er bij Poetin op aan om zijn troepen terug te trekken en onderlinge bilaterale afspraken te eren:

Als hij de president wil zijn die een oorlog begon tussen twee bevriende buurlanden, dan heeft hij zijn doel al bijna bereikt.

De minister-president van Rusland, Dimitri Medvedev, beschuldigt het nieuwe bestuur in Kiev van een machtsgreep ten koste van het legitieme staatshoofd Janoekovitsj:

Als hij schuldig is volgens Oekraïne, zet dan een afzettingsprocedure in gang en berecht hem. Al het andere is wetteloos. De machtsgreep betekent dat het bestuur zeer instabiel zal zijn. Het zal eindigen in een nieuwe revolutie. Nieuw bloedvergieten.

De Duitse bondskanselier Angela Merkel heeft Rusland ervan beschuldigd het internationaal recht te overtreden met haar militaire invasie van de Krim. Merkel heeft voorgesteld een ‘ fact-finding mission ‘ van de OVSE naar de Krim te sturen, zodat een politieke dialoog op gang kan komen. Poetin zou met een feitenonderzoek door de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa hebben ingestemd.

Minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans heeft de Tweede Kamer in een brief op de hoogte gesteld van de gebeurtenissen in oekraïne en mogelijke vervolgstappen door Nederland:

Het Openbaar Ministerie is voorbereid om bij een concreet en onderbouwd rechtshulpverzoek van de Oekraïense justitiële autoriteiten snel over te gaan tot beslaglegging op tegoeden in Nederland in het kader van strafrechtelijk onderzoek naar bijvoorbeeld corruptie. Daarnaast is het kabinet voornemens in EU-verband te bezien welke mogelijkheden aanwezig zijn om onrechtmatig verkregen vermogen van leden van de voormalige Oekraïense regering te bevriezen en te recupereren.

De nieuwbakken hoofdcommandant van de Oekraïense marine, Denis Berezovsky, is overgelopen naar de pro-Russische leiders op de Krim. Dat meldt de BBC. De tweede man bij de marine, Serhiy Hayduk, is nu door Oekraïne aangesteld als nieuwe hoofdofficier. Naar Berezovsky wordt een onderzoek ingesteld wegens hoogverraad.

Updates 15.30 uur: De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry heeft Rusland gewaarschuw d voor ‘zeer serieuze repercussies’ vanuit de VS en het westen, inclusief sancties die Rusland in een ‘economisch isolement’ zouden brengen. Kerry veroordeelde de ‘ongelofelijke daad van agressie’ in Oekraïne:

Je kunt je in de 21e eeuw niet zo maar op een 19e-eeuwse manier gedragen en een land binnen vallen onder volledig overdreven voorwendselen.

Tsjechië en Canada hebben hun ambassadeurs in Rusland teruggeroepen. 

Groot-Brittannië, Frankijk en de Verenigde Staten hebben zich teruggetrokken uit de voorbereidingen voor de komende G8 top in Sotsji.

Updates zondag 12.00 uur: Premier Jatsenjoek van Oekraïne heeft gezegd dat de Russische militaire acties een ‘red alert’ zijn:  “Dit is geen dreigement, dit is een oorlogsverklaring aan mijn land.”

NAVO secretaris-generaal Anders Fogh Rasmussen heeft gezegd dat Rusland de vrede in Europa bedreigt: “Wat Rusland nu doet in Oekraïne schendt de principes van het charter van de Verenigde Naties. Het bedreigt de vrede en veiligheid in Europa.”  

Russische troepen en meer dan 20 voertuigen zouden een militaire basis in Perevalne hebben omsingeld en overgave eisen. Een Russisch Orthodoxe priester werd gefotografeerd terwijl hij de Russische troepen zegende.

Reuters meldt dat het Oekraïense parlement in een besloten sessie gevraagd heeft om internationale waarnemers, die de veiligheid van de Oekraïense nucleaire centrales kunnen waarborgen. 

De BBC meldt dat Russische troepen loopgraven graven op de grens tussen de Krim en de rest van Oekraïne.

Leden van de beruchte Oekraïense Berkut-ordetroepen, die verantwoordelijk waren voor een groot deel van het geweld tegen demonstranten in Kiev en die ontmanteld werden na de val van president Janoekovitsj, vragen nu massaal Russische paspoorten aan. De politie in Moskou kondigde eerder al aan van plan te zijn een speciale eenheid te willen inrichten voor oud-Berkutkrachten.

De interimregering van Oekraïne heeft alle militaire reservisten opgeroepen en brengt het leger in opperste staat van paraatheid. De invloedrijke Oekraïense beleidsmaker Andriy Kozhemyakin verklaarde tegenover the Guardian niets te weten van Russische overname van militaire bases, maar gaf wel aan de enkele bases ‘geblokkeerd’ zijn. Volgens Kozhemyakin hebben Oekraïense troepen orders gekregen om niet te vechten met Russische troepen die militaire bases blokkeren of innemen.

Oekraïense troepen zouden zich ‘ massaal ‘ overgeven aan het Russische leger, volgens nieuwsorganisatie RT, die nauwe banden onderhoudt met het Kremlin. Een woordvoerder van het Oekraïense ministerie van Defensie ontkent de berichten.

AP meldt dat journalisten een konvooi met honderden Russische soldaten hebben gezien op weg naar de hoofdstad van het schiereiland, Simferopol. 

Interfax bericht dat Russische troepen wapens van Oekraïense troepen op de Krim hebben ingenomen. Soldaten zouden worden aangemoedigd om zich aan te sluiten bij de ‘legitieme’ machthebbers.

CDA-leider Buma heeft in het tv-programma WNL op Zondag gezegd dat Rusland ‘ terug in het hok moet ‘ en weg uit Oekraïne. Volgens Buma is de situatie in Oekraïne en op de Krim levensgevaarlijk en explosief. Westerse landen zouden gezamenlijk moeten optrekken om Rusland sancties op te leggen. Hij denkt daarbij aan het in NAVO-verband terugtrekken van de ambassadeurs uit Moskou. VVD-Europarlemenatiër Van Baalen is het met Buma eens. Hij vindt dat Nederland vooral minder afhankelijk moet worden van Russisch gas.

Tijdens een telefoongesprek van anderhalf uur heeft de Amerikaanse president Barack Obama tegen de Russische president Vladimir Poetin gezegd dat de militaire interventie op de Krim in strijd is met het internationaal recht en een heldere schending van de soevereiniteit van Oekraïne.

Update zaterdag 21.45 uur: De minister van Buitenlandse Zaken van Oekraïne  roept de EU, de VS én de NAVO op om ‘alle mogelijke mechanismen’ te onderzoeken die kunnen helpen bij de bescherming van het territorium van Oekraïne.

Updates 21.00 uur:  Reuters meldt dat twee Russische oorlogsschepen zijn gespot bij Sebastopol. 

Premier Jatsenjoek heeft nu ook gezegd dat een interventie van Rusland zal leiden tot oorlog en dat Oekraïne in dat geval alle banden met Moskou zal beëindigen.

VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon slaat de spoedzitting van de VN-Veiligheidsraad over en vliegt gelijk door naar Europa. De zitting van de Veiligheidsraad zou zijn onderbroken wegens een stemming over of het al dan niet een publieke sessie moet worden, dat meldt NRC-redacteur Juurd Eijsvogel. Een BBC-correspondent zegt dat een woordvoerder van de Oekraine tijdens de zitting verteld heeft dat er 15.000 Russische militairen op de Krim zijn.

Julia Tymoshenko, de oud-premier die een week geleden vrijkwam uit de gevangenis, heeft opgeroepen tot kalmte en waarschuwt Oekraïeners ervoor niet in dezelfde val te trappen als Georgië deed in 2008. Volgens Tymoshenko moet de Oekraïne zich richten tot de VN en de EU voor hulp.

De NAVO zal bijeenkomen op verzoek van Letland en Litouwen. De landen beroepen zich op artikel 4, dat landen het recht geeft om een noodberaad te gelasten als zij hun onafhankelijkheid of nationale veiligheid bedreigd zien. Beide landen herbergen een aanzienlijke minderheid van etnische Russen. 

Na de instemming van het Russische parlement met militair ingrijpen vond in het Witte Huis topoverleg plaats met de minister van Defensie Chuck Hagel, CIA-directeur John Brennan en de veiligheidschefs.

EU-buitenlandchef Catherine Ashton heeft de stap van Rusland om een militaire interventie goed te keuren een ‘escalatie’ genoemd. Ashton zal morgen een ontmoeting hebben met de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov, na de spoedzitting met de EU-ministers van Buitenlandse Zaken.

Etnische Russen zijn een petitie gestart waarin ze Poetin oproepen om niet in te grijpen. Volgens de initiatiefnemers van de petitie hebben ze altijd blij en gelukkig geleefd. Ze danken Poetin voor het opkomen voor hun belangen, maar verzoeken hem om een andere oplossing voor het conflict dan militair ingrijpen. De petitie heeft inmiddels al meer dan 65.000 handtekeningen.

Updates 18.00 uur: Op verschillende plekken in Oekraïne zijn vandaag pro-Russische demonstraties geweest en werd de Russische vlag gehesen. In Charkov raakten pro-Russische demonstranten slaags met aanhangers van van de Oekraïense overheid. 

In een verklaring op de site van het Oekraïense parlement heeft interim-president Oleksandr Toertsjinov gezegd dat de opstelling van Rusland een daad van ‘directe agressie’ is jegens de Oekraïne. Vitaly Klitschko, die van plan is zich kandidaat te stellen voor de Presidentsverkiezingen van mei, heeft opgeroepen tot ‘algehele mobilisatie’ in reactie op het Russische militaire machtsvertoon. De Oekraïense marine is inmiddels uitgevaren.

Op CNN waren beelden te zien van Russische tanks die de Krim binnen trokken.

De VN-Veiligheidsraad komt vanavond om 20 uur bijeen voor een spoedberaad. De EU doet maandag hetzelfde. 

Rusland heeft zijn ambassadeur voor de Verenigde Staten teruggeroepen.

Update 15.15 uur: Het Russische parlement heeft een voorstel dat militair ingrijpen door Russische troepen op Oekraïens grondgebied mogelijk maakt, zojuist goedgekeurd. Foto’s op Twitter tonen een mogelijke Russische invasie van de stad Balaclava – waar Russische troepen volgens berichten een marinebasis zouden hebben willen innemen. Het Russische persbureau Interfax meldt dat tussen de 5.000 en 20.000 pro-Russische betogers  in Odessa de straat op gingen. Van een massaprotest in  Donetsk zou niets meer over zijn omdat betogers maar tot 14 uur betaald hadden gekregen.

Eerder: Rusland heeft ondertussen tal van strategische plaatsen op het schiereiland  ingenomen , dat melden de nieuwe machthebbers in de Oekraïense hoofdstad Kiev. Russische militairen overmeesterden onder meer de luchthaven van de hoofdstad Simferopol, een basis van de grenswacht in Sebastopol en een antiraketbasis van de Oekraïense strijdkrachten in Jevparoija. De premier van Oekraïne, Arseni Jatsenjoek, heeft Rusland opnieuw opgeroepen alle militaire bewegingen op schiereiland de Krim te stoppen en laat weten dat de strijdkrachten in opperste staat van paraatheid zijn gebracht. Jatsenjoek:

Oekraïne zal niet meegaan in de Russische provocaties op de Krim. Het is onacceptabel wanneer Russische militaire voertuigen zich laten zien in het centrum van Oekraïense plaatsen.”

Volgens minister van Defensie Ihor Tenjoek hebben de Russen 6000 extra soldaten naar de Krim gestuurd en zouden er dertien Russische vliegtuigen zijn geland op een vliegveld bij Simferopol. In elk van die vliegtuigen zouden 150 militairen gezeten hebben.

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken noemt de recente ontwikkelingen in de Krim ‘zeer verontrustend’. Rusland beschuldigt de nieuwe Oekraïense regering ervan ‘gewapende mannen’ naar het schiereiland gestuurd te hebben om het plaatselijke ministerie van Binnenlandse Zaken over te nemen: 

Bij die verraderlijke provocatie zijn ook gewonden gevallen, maar door doortastend optreden van burgermilities is de aanval op het ministerie van Binnenlandse Zaken van de Krim afgewend. Deze actie is een bewijs van de wil van belangrijke politieke groepen in Kiev om de situatie op het schiereiland te destabiliseren. We vinden het heel onverantwoordelijk om de druk op de nu al gespannen situatie op de Krim nog verder op te voeren.” 

Sergej Aksenov, premier van de Krim, liet vandaag weten dat hij de volledige militaire controle heeft overgenomen over het schiereiland:

Ik neem mijn verantwoordelijkheid voor het leven en de veiligheid van de burgers. Ik vraag aan de Russische president Poetin om ons te helpen de vrede en de rust op de Krim te doen weerkeren.

De Russisch gezinde Aksenov werd vorige week in een uitzonderlijke stemming in het regionale parlement verkozen als eerste minister van de Krim. Hij wordt niet erkend door het interimbewind in Kiev.

Een vertegenwoordiger van het Kremlin heeft laten weten dat de Russische regering ‘de oproep tot hulp niet zal negeren’. Volgens de Oekraïnse interimregering in Kiev werd een uitnodiging voor diplomatiek crisisoverleg door Moskou wel genegeerd. 

Lees ook op Joop: Obama waarschuwt Rusland