Medische zorg onder valse vlag ondermijnt noodhulp

Afgelopen week berichtten media dat in Abbottabad (Pakistan) de CIA via een vaccinatiecampagne tegen hepatitis B op Osama Bin Laden joeg. Dit zou betekenen dat de Amerikaanse regering medische zorg op een gevaarlijke manier heeft misbruikt. Medische zorg geven onder valse vlag ondermijnt het vertrouwen van de bevolking in de nobele intenties van hulpverleners. Met als gevolg dat het onmogelijk gemaakt wordt voor de échte hulpverleners om levensreddende hulp te bieden.

Of dit verhaal wel of niet klopt, feit blijft dat de schijn is gewekt dat medische zorg onder valse voorwendselen werd geboden, met bijhorende negatieve gevolgen. Ten eerste is het schadelijk voor de publieke perceptie van het ware doel van medische hulp. Het is op dit moment al moeilijk genoeg voor hulporganisaties en hulpverleners om toegang te verkrijgen tot crisisgebieden. Daarbij is het winnen van het vertrouwen van de gemeenschap cruciaal, temeer als de mensen al een sceptische houding hebben ten opzichte van de motieven van hulp van buitenaf. Ten tweede brengt het het leven in gevaar van die mensen die wél legitieme, levensreddende medische zorg willen bieden. En ten derde gaat het tegen de medische ethiek in om te beweren de volksgezondheid te dienen terwijl je in werkelijkheid een militaire of spionage-operatie uitvoert.

Een cruciale voorwaarde om onpartijdige humanitaire hulp te kunnen verlenen is acceptatie. Van de gemeenschap, maar ook van overheden, gewapende oppositiegroepen, internationale krijgsmachten of zelfs criminele groepen. In alle conflicten of andere zeer gepolitiseerde omstandigheden kan toegang tot die gebieden alleen worden verkregen door hen met eigen ogen te laten zien dat alléén de belangen van de patiënt voorop staan, en dat dat is wat je drijft om die hulp te geven. Om de neutraliteit en onafhankelijkheid van Artsen zonder Grenzen te bewijzen, financieren wij ons werk in Pakistan daarom geheel uit donaties van het publiek.

Een nep-vaccinatiecampagne is een grof misbruik van het principe van medische zorg. Geen enkel doel rechtvaardigt het geven van medische zorg onder valse vlag en wij vinden dat dit misbruik geen enkele navolging mag krijgen. Want het onbestaanbare gevolg zou zijn dat die mensen die hulp het hardst nodig hebben helemaal geen medische zorg meer krijgen. Nog in januari 2010 vaccineerden de hulpverleners van Artsen zonder Grenzen 2.100 kinderen tegen mazelen in Pakistan opdat ze niet zouden overlijden aan een ziekte die te voorkomen is. Hopelijk blijft de wereld in de toekomst verschoond van dit soort acties zodat wij, en alle andere humanitaire hulpverleners met ons, levensreddende medische zorg kunnen blijven geven in conflictgebieden als Pakistan.