Media moeten kappen met labels 'Marokkaan', 'allochtoon'

Annieke Kranenberg, ombudsvrouw van de Volkskrant, bepleit een radicale redactionele koerswijziging om de niet aflatende stigmatisering van minderheden in de media te stoppen.

De Volkskrant tettert al jaren mee in het ‘stoere’ gebruik om alles te ‘benoemen’. En dan gaat het natuurlijk over minderheden, om precies te zijn Nederlanders met een andere huidskleur. Sinds Fortuyn vanuit zijn superioriteitsdenken ervoor pleitte om de bescherming tegen stigmatisering op te heffen, kunnen blanke journalisten er geen genoeg van krijgen bij negatieve berichten – en daar is een krant al snel mee gevuld – de etnische afkomst te vermelden. Als het gaat om niet-blanken tenminste. Al eerder is opgevallen dat die vermelding wordt weggelaten als het om een positief bericht gaat. Een sporter die wint is in de berichtgeving altijd slechts een Nederlander, maar bij een sporter die zich misdraagt wordt al snel de etnische achtergrond vermeld als deze niet-blank is. Dat dient bij de blanke lezer het ‘wij zijn niet zo’ gevoel te versterken en hun vooroordelen te voeden.

Bij de Volkskrant, voorheen een kwaliteitskrant maar nu volgens eigen zeggen een bode voor ‘Goed Volk’ (ziet u het verband?), is de praktijk helemaal aan het doorslaan. De ombudsvrouw citeert uit een reportage over de relletjes in de Schilderswijk en schrijft:

(….) bevat de volgende passage: ‘Op het plein staan een man of driehonderd. Driekwart daarvan is Marokkaans, de rest Turks, Surinaams of Antilliaans. Er lopen ook een paar Nederlanders tussen, die net zo fanatiek stenen gooien.’ Het deed lezers pijn aan de ogen en misschien ook wel in het hart. Had de journalist soms de identiteit van alle relschoppers gecontroleerd, vroeg een briefschrijver. Beschikten ‘alleen de blanke personen over een Nederlands paspoort’? Niet alleen de politie, ook de krant stigmatiseert, concludeerde een lezer. Op Twitter reageerde een Amsterdamse gevat: ‘Altijd leuk om te weten dat je niet thuishoort waar je geboren bent. Ik wil nu ook rellen. Voor beter onderwijs.’

Ze zet vervolgens nog eens uiteen hoe stigmatiserend die classificaties zijn, haalt  een idioot voorbeeld van een fotobijschrift over een moslima aan en wijst er dan op hoe een kwaliteitskrant als De Morgen de etno-jacht heeft gestaakt. Die krant heeft het woord ‘allochtoon’ afgevoerd omdat het gebruik voornamelijk racisme in de hand werkt, dan wel in stand houdt.

Bij de krant is inmiddels een interne discussie ontstaan. Kranenberg stelt voor over te stappen op Marokkaanse-Nederlanders, Turkse-Nederlanders als dat noodzakelijk is. 

Het wordt tijd dat de Volkskrant in de eigen berichtgeving het woord allochtoon afschaft (citaten, opiniestukken of beleidstaal uitgezonderd). We kunnen best zonder, dat bewijzen landen die op Nederland lijken en zo’n begrip niet kennen. Veel preciezer is de methode van de streepjes-Nederlander. Als het toch over een groep moet gaan, is (eerste of tweede generatie) migranten of ‘van migrantenafkomst’ een optie. Dat klinkt zakelijker dan krampachtige alternatieven als ‘medelanders’ of ‘nieuwe Nederlanders’.

Vraag is natuurlijk hoe lang het streepje nog geldig blijft. Passen we het ook toe bij de Franse-Nederlander Thierry Baudet, de Argentijns-Nederlandse Maxima, de vermoedelijk Duits-Nederlandse hoofdredacteur Remarque? Misschien is het beter het streepje alleen te gebruiken voor die Nederlanders die er door geobsedeerd zijn: de apartheid-Nederlander. De rest is gewoon Nederlander, als dat al belangrijk is.

Volkskrant:  Vaarwel ‘Marokkaan’, ‘Turk’ en ‘allochtoon’

cc-foto: Westival Amsterdam