Media jagen de polarisatie rond Gaza aan

Soms ben ik blij dat ik in België ben opgegroeid. Daar wordt minder emotioneel gereageerd op conflicten die Israël betreffen, omdat het schuldgevoel als gevolg van de jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog hier minder groot is. Immers, vanuit België zijn veel minder joodse mensen opgepakt en naar vernietigingskampen gevoerd.

Belangrijker vind ik nog dat de opinieprogramma’s van de publieke omroep in België objectiever en feitelijker zijn dan in Nederland. Of het nu gaat om het conflict tussen Rusland en de Oekraïne, of om de situatie in de Gazastrook, in België wordt het nieuws minder hijgerig en meer vanuit de historische context toegelicht en besproken. De context wordt gevormd door het uitroepen van de staat Israël in 1948, in een gebied dat door een groot deel van de internationale gemeenschap is toegewezen aan het joodse volk dat daar haar oorsprong had. Maar dat volk is lange tijd vervolgd, onderdrukt en verguisd en in de Tweede Wereldoorlog is het grotendeels uitgeroeid.

Tegen deze achtergrond is de sympathie van vooral het Westen voor de joodse staat begrijpelijk, want we hebben zelf meegewerkt aan het ontstaan van deze staat ten koste van mensen die er inmiddels woonden. En dus werd het een joodse enclave in een grotendeels vijandige omgeving.

Door dit politieke besluit heeft de medaille Israël een andere kant, die van de Palestijnse vluchtelingen. Direct na het uitroepen van de staat Israël ontstaat er een oorlog, waarbij Israëlische troepen een deel van het Arabische gebied innemen. Daardoor slaan zo’n 700.000 Palestijnen op de vlucht. Veel Palestijnen willen nog steeds het verloren gebied terugveroveren. De internationale gemeenschap is verdeeld en daardoor blijft er een wankel evenwicht. Omdat Israël een sterk leger en een goed georganiseerde inlichtingendienst heeft blijft het de regio controleren, en kan het in de Gazastrook de Palestijnse bewoners onderdrukken en voortdurend controleren. De repressie die Israël toepast en die onder de rechtse regering alleen maar toeneemt leidt bijna onvermijdelijk tot tegenreacties, die tot een uitbarsting kunnen komen, zoals nu is gebeurd.

Het is duidelijk dat de polarisatie die in de Gazastrook hoogtij viert geen blijvende oplossing van conflicten biedt. Maar polarisatie treedt op dit moment bij heel veel meningsverschillen op. Leiders maken zich in toenemende mate schuldig aan spierballentaal, ongenuanceerde meningen en het aanwijzen van zondebokken. In hun kielzog lijken de media hierop aan te sluiten door in nieuwskeuze, praatprogramma’s en opiniestukken extremere posities in te nemen. Politici laten zich, om nieuwswaardig te blijven, in toenemende mate verleiden om er ook stevig in te gaan. Nieuwe media, zoals Twitter of TikTok doen er nog een schepje bovenop.

We moeten ons realiseren dat polarisatie uiteindelijk alleen verliezers kent. Mensen die hun leven niet langer zeker zijn, gezinnen die huis en haard moeten verlaten of uiteengerukt worden, oppositieleiders die worden vervolgd, wantrouwen over en weer. Om polarisatie om te buigen hebben we verbindende bestuurders nodig die oog en oor hebben voor de verschillende levenswijzen en geluiden in de samenleving, en die mensen kunnen inspireren om verschillen te omarmen of in elk geval te respecteren. Niet het eigen ego voorop stellen maar de belangen van iedereen representeren, en dit in woord en gedrag uitdragen.  ;