Medewerkers ProRail jarenlang blootgesteld aan kankerverwekkende stof

Spoorwerkers worden al zeker tien jaar lang blootgesteld aan te hoge concentraties kankerverwekkend kwartsstof. Dat blijkt uit vertrouwelijke onderzoeksrapporten die in opdracht van ProRail en de spooraannemers zijn gemaakt en in het bezit zijn van Zembla.

Kwartsstof kan vrijkomen tijdens werkzaamheden met spoorballast, oftewel de stenen die op het spoor liggen. Hoewel ProRail meermaals in rapporten dringend geadviseerd is om de stenen te vervangen door kwartsstofvrije stenen of door stenen met minder kwartsstof, weigert het bedrijf dit advies op te volgen. Daarmee overtreden ze volgens de rapporten en deskundigen al jarenlang de wet en voldoen ze niet aan de zorgplicht. De Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (ISZW) start een onderzoek.

Inspecteur-generaal Marc Kuipers zegt tegen Zembla: “Dit is echt zorgwekkend.Dit is voor ons een onderwerp wat we niet goed genoeg in beeld hebben gehad.” Het risico zit in zogenaamd respirabel kwartsstof. Stof zo klein dat het diep in de longen kan doordringen. Het wordt daarom ook wel een sluipmoordenaar genoemd, omdat mensen jaren na blootstelling ernstige longziektes of zelfs longkanker kunnen krijgen. Sommige spoorwerkers werken dagelijks met spoorballast.

Zembla ontdekte dat ProRail al in 2010 en opnieuw in 2017 en 2020 onderzoek heeft laten doen naar de mate waarin spoorwerkers aan het respirabel kwartsstof worden blootgesteld. Deze onderzoeken werden geheimgehouden en zijn volgens ook niet met de Inspectie SZW (de voormalige Arbeidsinspectie) gedeeld. Zembla heeft alle vertrouwelijke onderzoeken wel in handen. Daaruit blijkt dat tijdens de werkzaamheden met de stenen de wettelijke grenswaarden voor blootstelling aan het kankerverwekkende kwartsstof worden overschreden. Arbo-expert Tamara Onos in Zembla: “Dat het al die jaren heeft plaatsgevonden wil zeggen dat al die jaren schade heeft kunnen optreden en dus dat je veel eerder had kunnen voorkomen dat mensen ziek worden. Er zijn hoogstwaarschijnlijk mensen ziek geworden terwijl je dat had kunnen voorkomen.”

ProRail geeft in een schriftelijke reactie aan Zembla toe dat ze in de praktijk zien dat de regels niet altijd worden nageleefd, dat het echt beter moet en dat ze de regels met betrekking tot kwartsstof nog eens goed onder de aandacht gaan brengen. Tegelijkertijd vindt ProRail dat ze de wet niet overtreden omdat ze TNO op dit moment laten onderzoeken of de keuze voor een andere steen kan leiden tot minder blootstelling aan kwartsstof. TNO zelf zegt dat ProRail de Arbowet overtreedt en geld aan onderzoeken bij hen besteedt terwijl ze het probleem al jaren kennen: “Dat geld moet je gewoon besteden aan maatregelen en het beschermen van je mensen.”

De uitzending van Zembla, ‘ Het stofspoor ’, is donderdag 25 maart om 20.25 uur te zien bij BNNVARA op NPO2.