Matthijs, mag ik alsjeblieft naar DWDD?!

‘Dat is nou wat je noemt een meesterwerk’. Als Matthijs het zegt, dan is het zo. Bonita Avenue, de puntgave roman van Peter Buwalda, lag al een jaar in de winkel. Er waren enkele tienduizenden exemplaren verkocht. Totdat DWDD er een paar minuten aan besteedde – inmiddels zijn er meer dan 150.000 over de toonbank gegaan.

Hoe werkt zoiets? Rent iedereen van de tv naar de boekhandel? Nee. De meeste lezers beslissen pas in de boekenwinkel welk boek ze kopen. Het waren de boekhandelaren die vanaf de bank naar de uitgever belden; de volgende dag werden er hele tafels ingeruimd. Matthijs is de Oprah van Nederland. Als hij beweert dat hij je boek heeft gelezen, dan ben je binnen.

Dat politiek en samenleving worden beheerst door de media weten we allemaal. Maar altijd was er dat ene bastion van diepgang: het boek. De geur van het papier en het knisperen van de bladzijden doen denken aan de tijd waarin Elsbeth Etty nog bepaalde wat een meesterwerk is. Maar inmiddels is zelfs de boekenwereld gemediatiseerd. Het geschreven woord is onderworpen aan het gelikte beeld. De schrijver die dat ontkent, is niet goed bij zijn hoofd.

De telefoon ging. ‘Hoi, met Pieter van de De Wereld Draait Door. Bel ik gelegen?’ Mijn hart begon te bonzen. ‘J-jawel hoor’ antwoordde ik. ‘Oké, het is even druk, dus is het goed als ik je morgen terugbel?’ Tuut-tuut-tuut.

Waarom bel je dan, vroeg ik me af, maar toch stond ik vroeg op om een dag naar mijn telefoon te staren. Aan het einde van de middag was het zover: ‘Hoi, met Pieter van de Wereld Draait Door. Bel ik gelegen? – Ja sorry, echt even druk hier. Kan je snel vertellen waar je boek over gaat?’

Ik had 3000 woorden uitgetikt over wat ik nu moest zeggen. Maar mijn computer stond uit. ‘Ehh, nou, mijn boek gaat over de geschiedenis van de actualiteit’. Vet saai!, realiseerde ik me. ‘Ik denk dat vroeger niet alles beter was, maar dat je in zeker zin zou kunnen betogen dat juist nu alles beter is.’ Niet zo genuanceerd doen, idioot! ‘Okee, we bellen er morgen even over’. Pieter hing op. De volgende dag hoorde ik niets, en de dag daarop ook niet. Totdat: ‘Hoi, met Pieter van de De Wereld Draait Door. Bel ik gelegen?’

Job Cohen was net afgetreden en Friso lag in het ziekenhuis. Ik vermoedde het ergste. ‘Sorry Rutger ik moet je teleurstellen. Een volgende keer denken we aan je. Een gekke tweet kan al genoeg zijn hoor.’ Maar je volgt me niet eens op Twitter, wilde ik nog zeggen. Toch ben ik als een gek gaan tweeten.

’s Avonds zat er een andere Rutger in de uitzending. Hij had ook een boek geschreven – over Ibiza. Zal vast een bestseller zijn geworden. Maar een paar dagen later ging de telefoon weer: ‘Kun je nu naar Amsterdam komen?’ – ‘Ja… ja!’ Ik opende snel het document van inmiddels 4000 woorden om te beslissen wat ik zou gaan zeggen. Maar een half uur later: ‘Sorry, we gaan het toch even anders doen’. Ik had verloren van Peter R. de Vries.

Twee weken lang heeft DWDD me aan het lijntje gehouden. Twee weken heb ik gepiekerd over wat ik tegen Pieter moest zeggen, en twee weken heb ik nagedacht over wat voor sappige oneliners ik op de tafel van Matthijs zou kwakken. Een gesprek met een DWDD redacteur voelt als hospiteren in een studentenhuis: zelden heb ik zo’n druk gevoeld om iemand anders te zijn.

Selexyz.nl heeft een tabblad ‘in de media’ dat vrijwel synoniem is aan het tabblad ‘bestverkocht’. Om in ‘in de media’ te komen, heb je een akkefietje nodig. Geen verhaal van nu al 5000 woorden. Eigenlijk wilde ik iets vertellen over dat we in Nederland verslaafd zijn aan doemdenken, terwijl het in het licht van de geschiedenis juist geweldig gaat. Maar in tijden van crisis is zo’n optimistische boodschap niet echt actueel.

Pieter en Matthijs, gefeliciteerd. DWDD is een geniaal programma dat hoge cultuur door de strot van 1,5 miljoen kijkers duwt met het glijmiddel dat entertainment heet. Maar mochten jullie dit lezen, ik kan ook echt hele sappige, botte en ongenuanceerde dingen zeggen. Ik beloof dat ik van alles beweer over dingen waar ik nauwelijks verstand van heb. Of anders maken jullie me gewoon een kwartiertje belachelijk – there is no such thing as bad publicity.

Toe nou, een paar minuutjes maar. Mag ik ook in jullie boekenkast?

Rutger Bregman (23) is historicus. Onlangs verscheen zijn boek ‘Met de kennis van toen. Actuele problemen in het licht van de geschiedenis’ bij De Bezige Bij. Dit artikel verscheen eerder in NRC Handelsblad