Mark Rutte liet Nieuwsuur bedrogen achter

VVD-leider Mark Rutte was na de opeenstapeling van schandalen de afgelopen tijd op zoek naar een podium om zijn imago op te poetsen. Begrijpelijk natuurlijk, maar het is ook niet verbazingwekkend dat niemand zin had om Rutte uitgebreid aan het woord te laten. Er heerste alom het idee dat nu eens de andere partijen aan zet waren en dat Rutte eerst maar eens zijn wonden moest likken. Dit was zelfs de insteek van de nieuwe formateur Tjeenk Willink. Dat Nieuwsuur meer dan een half uur primetime aan Rutte wilde besteden kwam dan ook als een verrassing.

Maar Nieuwsuur leek een goede reden te hebben voor deze (op het eerste oog totaal onverdiende) publiciteit. Mark Rutte zou zich verantwoorden als demissionair premier en daarnaast zou hij ‘radicale ideeën’ over een nieuwe bestuursstijl aankondigen.

Mariëlle Tweebeeke kondigt enthousiast Mark Rutte aan als VVD lijststrekker en demissionair premier en dan gaat het mis. Direct zet Rutte dit even recht, hij zit hier niet als demissionair premier maar als VVD-lijststrekker. Verder benadrukt hij nog even dat hij hier zit omdat hij de verkiezingen heeft gewonnen.

Al gauw blijkt dat we Mark Rutte de afgelopen tien jaar niet goed hebben leren kennen. Hij heeft de afgelopen tien jaar allerlei gesprekken gevoerd, onder andere in de minsterraad en op andere plekken waarvan de notulen niet openbaar zijn, waarin hij bij zijn collega’s pleitte voor een open bestuurscultuur. Helaas voor Rutte hebben zijn al zijn collega’s deze gesprekken vergeten en zijn de notulen niet openbaar dus dit is moeilijk te achterhalen.

Mariëlle Tweebeeke probeert hem er nog op te wijzen dat de enige notulen die zij heeft gezien getuigen van het omgekeerde. Hier gaat Rutte verder niet op in en aangezien het zijn woord tegen het hare is geeft ze het maar op. Rutte ratelt nog een half uur lang door over dit soort gesprekken en ondertussen probeert Mariëlle Tweebeeke te vragen naar de radicale ideeën, de enige reden dat Nieuwsuur hem dit interview had gegund. Maar Rutte wuift elke vraag weg, daar hebben we het later wel over.

Na een half uur is Mariëlle Tweebeeke het zat, ze heeft door dat ze bedonderd is en ze besluit haar vraag naar de radicale ideeën net zolang te herhalen tot ze antwoord krijgt. Rutte lijkt niet goed te weten waar die vraag over radicale ideeën vandaan komt. Hij kon zich duidelijk niet herinneren dat hij radicale ideeën aan ging kondigen. Sterker nog, hij gaat ‘niet opeens allerlei dingen anders doen’. Mariëlle Tweebeeke is op dit punt duidelijk boos, ze vraagt nog een keer naar waarom hij dan die radicale ideeën heeft opgebracht.

Rutte benadrukt nog eens dat hij dat absoluut niet belangrijk vindt. Als het te heet wordt onder zijn voeten wil hij het ineens over het verleden hebben. Een geniale draai, het eerste half uur zat Mark Rutte absoluut niet aan tafel om het over zijn fouten als demissionair premier te hebben. Ze mocht hem zelfs niet demissionair premier noemen want hij zat er niet om verantwoording af te leggen. Ondertussen is Mariëlle Tweebeeke natuurlijk volledig van haar stuk gebracht. Ze vraagt Rutte nog door om dan toch in die laatste minuten in ieder geval één radicaal idee te noemen. De laatste tien minuten kondigt hij even snel zijn ‘radicale ideeën’ aan.

Het meest concrete radicale idee is dat Rutte vindt dat maatschappelijke discussies niet alleen gevoerd moeten worden in achterkamertjes maar ook in de Kamer. Op dit punt staar ik verbijsterd naar mijn scherm. Vind Rutte dit nou echt een radicaal idee? Dat Rutte na tien jaar regeren erkent dat dit grondbeginsel van onze democratie gewaarborgd moet worden is in zijn eigen ogen dus echt een radicaal idee. De andere punten zijn niet concreet, laat staan radicaal. Rutte heeft duidelijk voorafgaand aan het gesprek het PvdA-verkiezingsprogramma doorgenomen om te kijken of hij de laatste minuten van het gesprek nog kan vullen met enkele loze humane gedachten. Zo pleit hij ineens voor het centraal stellen van de menselijke norm, alweer zo’n idee dat op Mark Rutte overkomt als een radicaal plan.

Rutte heeft het ‘interview’ perfect getimed, in de laatste minuut wil hij het tot vreugde van Mariëlle Tweebeeke over Omtzigt hebben. Hier had ze al meerdere keren naar gevraagd maar die vragen wist hij tot dusver te ontwijken. Hij benadrukt gauw dat hij en Omtzigt het goed met elkaar kunnen vinden (weer een zeer onwaarschijnlijke maar oncontroleerbare uitspraak). Hij benadrukt dat ze een gesprek aangaan en dat hij daar ontzettend naar uitkijkt. En dat is de tijd om. Rutte is klaar. Een half uur lang heeft hij kunnen omzeilen dat hij ooit premier is geweest en heeft hij namens de VVD kunnen lullen over hoe deze partij al jaren achter gesloten deuren pleit voor een open bestuurscultuur. Als de tijd bijna om is draait hij het geniaal om, hij heeft geen zin om als VVD lijsstrekker over de toekomst te praten hij wil graag verantwoording afleggen over zijn beleid van de afgelopen tien jaar. Mariëlle Tweebeeke blijft verslagen en bedrogen achter.

Rutte heeft het voor elkaar gekregen, hij heeft drie kwartier lang gepraat zonder iets te zeggen. We kunnen ons afvragen waarom Rutte niet direct over zijn radicale ideeën wilde praten maar eigenlijk weten we het antwoord al. Rutte was vergeten dat hij bij Nieuwsuur was uitgenodigd om hierover te praten.