Mariëtte Hamer over de formatie: ‘De oplossingen zijn er, maar het ontbreekt aan politieke wil’

SER-voorzitter Mariëtte Hamer maakt zich grote zorgen. Ze doet een oproep aan de politiek om nu snel met oplossingen te komen voor de grote problemen, zoals het tekort aan personeel, de zorg en het klimaat. “Er zijn zoveel grote problemen! Dat is de onrust die ik voel. En die kabinetsformatie gaat maar voort. Ik zou toch willen zeggen: rond nu af en ga aan de slag met een nieuw kabinet. Kies een open houding naar de rest van de Kamer, de burgers en het maatschappelijk middenveld. Want het is zo hard nodig!”, zegt Hamer in de podcast Betrouwbare Bronnen.

Nederland heeft volgens haar ‘een giga-probleem’. “Voor de klimaattransitie hebben we de mensen niet. Toen corona nog moest komen ging het alleen over tekorten in de publieke sector. Inmiddels hebben we overal te weinig personeel. Daarnaast gaat de digitalisering versneld door, wat niet iedereen kan meemaken. Laaggeletterheid groeit in plaats dat het afneemt.”

Volgens Hamer is de politiek te veel bezig met ‘hoe komt het over’ en durft daardoor steeds moeilijker knopen door te hakken. “De SER kwam in het begin van de zomer al met een middellange-termijnadvies, Ingrid Thijssen van VNO-NCW heeft het initiatief genomen voor een stikstof-oplossing, er zijn voorstellen voor een landbouwakkoord. Er liggen allerlei initiatieven, ook op klimaat. De ingrediënten zijn er. Maar we vinden het moeilijk om met elkaar die beslissingen te nemen”, zegt Hamer.

“De politiek is voor een deel nog bezig met de vorige verkiezingen en voor een deel met de volgende. Men is in deze versplinterde Kamer heel bang om op links of op rechts te verliezen. Het was dus helemaal niet zo’n gek idee om met vijf of met zes partijen te gaan regeren. Want dan draag je het met elkaar.”

Van half mei tot begin september was Hamer informateur. Ze vindt het jammer hoe de Tweede Kamer omging met het inhoudelijke resultaat. “Er zat een herstel- en nazorgplan bij voor de eerste periode na corona. Ik had verwacht dat de Kamer daarmee aan de slag zou gaan. Voor dat plan zocht ik in de begrotingen wat er nog aan geld was. Zo was er nog behoorlijk wat beschikbaar voor ventilatie van scholen. En wat is nu een groot probleem? Ventilatie van scholen! Er waren allemaal voorstellen. Het idee was: de Kamer maakt een motie waarin dat plan onderdeel wordt van de begroting voor 2022. Die motie is er niet gekomen. Er zijn wel wat elementen overgenomen, maar uiteindelijk bleef het een beetje hapsnap.”

Volgens Hamer hebben blokkades over en weer de formatie ernstig vertraagd. Dat er nu toch onderhandeld wordt is vooral te danken aan D66-leider Kaag. “Er moest iemand bewegen. Zij zorgde voor een doorbraak. En daarmee heeft ze veel opgeofferd, want zij wilde echt heel graag dat meer progressieve kabinet. Ze heeft erg geknokt om PvdA en GroenLinks erbij te krijgen.”

In de kabinetsformatie is begonnen bij de inhoud: eerst praten over de grote problemen en dan pas partijen erbij zoeken. Hamer vindt dat deze werkwijze goed geëvalueerd moet worden. “Ik denk dat deze aanpak goed kan zijn, maar eigenlijk moet de Kamer zichzelf dan veel serieuzer nemen. Als je een aanpak kiest, volg die dan ook.”