De marechaussee mag op racistische gronden blijven controleren aan de grens, zolang er ook nog andere redenen zijn om de controle uit te voeren. Dat heeft de rechter in Den Haag bepaald in een zaak aangespannen door Amnesty International en andere mensenrechtenorganisaties.
Naast Amnesty en onder andere Controle Alt Delete, werd de rechtszaak ook gevoerd namens twee burgers, waaronder het Eindhovense oud-gemeenteraadslid Mpanzu Bamenga. Over zijn beweegredenen meldde Joop eerder :
"Bamenga landde in 2018 op Eindhoven Airport na een congres over vrijheid te hebben bijgewoond in Rome. Op de luchthaven werd hij uit de rij bij de paspoortcontrole gehaald, samen met nog een man en een vrouw met kinderen. Allen met een donkere huidskleur. Verder mocht iedereen doorlopen. Nadat Bamenga vroeg waarom juist zij uit de rij gehaald werden, was het antwoord van de marechaussee dat ze op zoek waren ‘naar criminelen en asielzoekers’."
De klacht die hij destijds indiende, werd al gegrond verklaard. De rechtszaak diende nu om een verandering teweeg te brengen bij de uitvoerende macht. De aanklagers vroegen de rechter ‘een grens te trekken en etnisch profileren te verbieden’. Daar had de rechter geen oren naar.
"De huidskleur of andere “onveranderlijke uiterlijke kenmerken” van iemand kunnen aanleiding geven om die persoon te controleren. Zolang dat niet de enige reden is voor controle, maar er ook andere zogenoemde risico-indicatoren zijn, is het gebruik van etniciteit toegestaan, oordeelt de rechter."
Vorig jaar al zei ook demissionair staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Ankie Broekers-Knol (VVD) dat wat haar betreft het meewegen van uiterlijke kenmerken, waaronder huidskleur, ‘geoorloofd en proportioneel’ is.
Controle Alt Delete reageert op de uitspraak:
"Vandaag heeft de rechtbank wat ons betreft een uitspraak gedaan over wie wordt gezien als Nederlander. Als je niet wit bent, mag je uit de rij worden gehaald als niet-Nederlander, als een potentiële vreemdeling. De rechtbank heeft namelijk geoordeeld dat de Koninklijke Marechaussee bij grenscontroles mensen mede vanwege hun huidskleur mag controleren, ook als dit het beslissende criterium is. Wij schrikken hier enorm van. De deur voor discriminatie blijft hiermee wagenwijd open staan. Deze uitspraak is een enorme gemiste kans voor heel Nederland en enorm pijnlijk voor Nederlanders van kleur."
De organisatie die zich inzet ‘voor rechtvaardige politiecontroles en tegen etnisch profileren en buitenproportioneel politiegeweld’ laat weten in hoger beroep te gaan.