Marathonoverleg over landbouwakkoord geflopt, stikstofcrisis moddert voort

Het is niet gelukt tot een landbouwakkoord te komen. Dat zei landbouwminister Piet Adema donderdagochtend na zo'n vierentwintig uur van besprekingen. Hij verwacht dat de komende weken nog "intensieve gesprekken" nodig zijn. "Er moet echt nog wat gebeuren." Land- en Tuinbouworganisatie Nederland LTO vindt dat het kabinet beter zijn best moet doen, boerenactiegroepen als Agractie willen de stekker compleet uit het voorgenomen akkoord trekken. Dat meldt ANP.

Volgens minister Adema moet er bijvoorbeeld over de financiering van de landschapsdiensten nog stevig onderhandeld worden. Dat geldt ook voor onder meer het perspectief voor jonge boeren en het mestbeleid. "We praten over hele grote thema's, die ingrijpend zijn voor de landbouwsector. Het gaat echt ergens over." Adema vindt zelf wel dat er "grote stappen" zijn gezet tijdens het urenlange overleg, maar gaf geen verdere toelichting wat die grote stappen dan inhouden.

Dat er nog geen overeenstemming is over het landbouwakkoord kan ook voor de Haagse politiek grote gevolgen hebben. CDA-leider Wopke Hoekstra kondigde al meermaals aan opnieuw te willen onderhandelen over de stikstofdeadline: het kabinet wil vasthouden aan 2030, maar dat is volgens Hoekstra niet te dragen. Maar voordat de CDA'er verder wil onderhandelen, moet er eerst een landbouwakkoord liggen. Hierdoor kan de onduidelijkheid over het stikstofbeleid langer voortduren.

LTO stelde eerder nog een ultimatum dat vorige week maandag afliep. Ondanks dit drukmiddel was de organisatie niet tevreden over de definitieve tekst van het onderhandelingsakkoord. De concepttekst werd afgewezen, omdat er "forse bijsturing" nodig was. Daarop besloten de betrokken partijen woensdag verder te praten. Dat werd een marathonoverleg waar ook premier Mark Rutte nog bij aanschoof. Ook de premier vond na afloop dat er "intensieve, goede gesprekken" zijn gevoerd, maar concludeerde dat er "nog veel werk aan de winkel" is. 

LTO
Volgens LTO-voorzitter Sjaak van der Tak zijn de hete hangijzers vooral nog de financiering van landschapsdiensten en agrarisch natuur- en landschapsbeheer, bescherming van boeren die door willen gaan, mest en grondgebondenheid en het proces rondom de zogeheten PAS-melders.

"Voor landschapsdiensten moet een verdienmodel voor boeren gemaakt worden waarmee ze perspectief krijgen", zegt Van der Tak in een toelichting. "En er moet bescherming komen op het punt van mest en grondgebondenheid zodat boeren niet iedere keer met rechtszaken geconfronteerd worden. Voor PAS-melders moet een oplossing komen", aldus de voorzitter. Dat zijn boeren die buiten hun schuld geen vergunning hebben.

Agractie
De boze boeren van Agractie zien het niet verrassend helemaal niet meer zitten. Agractie stapte eerder uit het overleg over het landbouwakkoord en zat niet bij dit overleg aan tafel. "Het landbouwakkoord was bedoeld voor perspectief en vertrouwen voor boeren. Maar inmiddels is het verworden tot een dwangbuis die boeren het perspectief ontneemt", aldus voorman Bart Kemp die ook laat weten: "Wat ons betreft; acuut stoppen met deze soap".