Manifest voor een inclusieve samenleving

De aard van Nederland is om een inclusieve samenleving te zijn met diversiteit en leefbaarheid als fundament. Daarom roepen wij in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen middels dit manifest alle lokale politieke partijen op tot inclusief denken en handelen.

Een inclusieve samenleving, dat is: een samenleving waarin iedereen onafhankelijk van afkomst, sekse, en levensovertuiging in het dagelijkse leven ervaart dat artikel 1 van de grondwet geen dode letter is, maar verankerd in alle domeinen van het leven. Zo’n samenleving stoelt op wederkerigheid, dat wil zeggen: het moet van twee kanten komen wil het lukken een ongedeelde en werkelijk inclusieve samenleving te realiseren. Pluriformiteit in de samenleving is voor zowel burgers als politiek een uitdaging om elkaar te vinden in coherentie op de diverse leefdomeinen.

Diversiteitsbeleid moet structureel inbedding krijgen in overheidsbeleid en in instituten die verantwoordelijk zijn voor uitvoering van dat beleid. Voor beleidsmakers en professionals die in direct contact staan met de burgers is cultuur sensitieve deskundigheid essentieel om elkaar te kennen en te begrijpen. In de verkiezingscampagnes wordt dit thema tot nu toe onvoldoende belicht. In debatten lijkt de vraag hoe een inclusieve samenleving te realiseren geen issue. Daarom roept Bureau Wijland middels een manifest op tot het agenderen van vraagstukken die betrekking hebben op toegankelijkheid, tolerantie en inclusief burgerschap.

Onderwijs De kinderen van nu zijn de burgers van morgen. Scholen zijn een kleine versie van de samenleving waarin leerlingen met verschillende culturele en levensbeschouwelijke achtergronden tot de burgers van één multiculturele samenleving worden gevormd. Het is van belang dat scholen zich bewust worden van de diversiteit aan identiteiten, en dat docenten handvatten en middelen aangeboden krijgen met deze verschillen om te gaan. Cultuursensitief onderwijs bevordert de communicatie tussen de leerlingen, school en ouders, en voorkomt problemen zoals polarisatie, radicalisering, stageproblematiek, schooluitval en het achterblijven van schoolprestaties.

Zorg en welzijn Er is een grote kloof tussen de zorgvragers en zorgaanbieders. Zorg en welzijn blijft vaak moeilijk toegankelijk voor kwetsbare groepen zoals ouderen en burgers met andere culturele achtergronden. Het begrip zelfredzaamheid is voor veel mensen te hoog gegrepen. Er is weinig kennis over de gezondheidsverschillen bij sommige groepen. Versnippering in het zorgaanbod staat de verleiding voor de grote zorg instituten om inclusiever te worden in de weg. Er moet geïnvesteerd worden in betere communicatie en cultuursensitief zorgaanbod voor iedereen. Hierbij is het stimuleren van participatie en inspraak van diverse belangengroepen essentieel.

Armoede en inkomen Het is in Nederland Anno 2018 niet eenvoudig om je weg te vinden in een sociaaleconomische context die steeds krampachtiger probeert vrije markt principes te combineren met de essentie van de verzorgingsstaat die berust op het principe van de solidariteit tussen sterke en zwakke schouders, tussen kansarm en kansrijk. Voor veel Nederlanders met en ook zonder migrantenachtergrond is het vinden van betaald werk niet gemakkelijk. Voor nieuwkomers geldt als extra opgave een balans te vinden tussen verleden, heden en toekomst: de meeste vluchtelingen komen met zware trauma’s die moeten ze verwerken, vluchtelingschap zit diep. Vooral zij die geweld en repressie, vernedering en verminking zijn ontvlucht moeten leren weer vertrouwen in anderen en zichzelf te krijgen, en anderen vertrouwen te geven.

Van instanties die verantwoordelijk zijn voor opvang, onderwijs en toeleiding naar werk wordt een open, aanmoedigende en cultuur sensitieve aanpak vereist. Dit is nodig om succesvol aan te sluiten bij wensen en behoeften van de nieuwkomers, hun kansen te zien en te benutten voor hun sociaaleconomische participatie.

Kunst- en cultuurparticipatie Cultuurparticipatie is essentieel voor het bevorderen van burgerschap. Maak kunst- en cultuureducatie toegankelijk voor alle burgers. Vooral kinderen van gezinnen met een zwakkere sociaaleconomische positie hebben baat bij creatieve en kunstzinnige vorming. Cultuur verbindt, stimuleert creativiteit en vergroot de horizon en versterkt de sociale cohesie. Stimuleer diversiteit binnen de kunst- en cultuursector. Zowel de podia als musea kunnen middels programmeren en opsporen van talenten vanuit diverse culturele achtergronden toegankelijker worden voor een breder en pluriformer publiek.

Duurzaamheid Bewustzijn op het gebied van klimaat en duurzaamheid en de individuele verantwoordelijkheid daarvoor, is een onderwerp dat leeft bij veel hoogopgeleide burgers. Bezig zijn met de vraag hoe wij samen en in evenwicht met de natuur kunnen leven, lijkt dan een luxe. Daardoor wordt een groot deel van de samenleving niet betrokken. Het is belangrijk dat iedereen verleid wordt tot verantwoord consumptiegedrag, natuur en recreatie, duurzame energie, afval, mobiliteit en vergroening van wijken. Stimuleer de communicatie en samenwerking tussen diverse culturele gemeenschappen en natuur- en milieuorganisaties.

Maatschappelijke en Politieke participatie Politieke participatie duidt op de maatschappelijke betrokkenheid ten aanzien van beleidsuitvoering en beleidsvorming. Met name bij laagopgeleide jongeren is deze participatie laag. Jongeren voelen zich vaak buitengesloten, zij voelen zich nergens écht thuis en gaan op zoek naar identiteit en acceptatie via andere kanalen, zoals social media. Dit functioneert als voedingsbodem voor marginalisering, isolatie en polarisering, en belemmert de participatie van de jongeren in de samenleving. Feitelijk geldt dit voor meerdere groepen in de samenleving. Om dit te voorkomen moeten zij zich vertegenwoordigd en gehoord voelen, en merken dat hun stem verschil maakt. Daarmee wordt de politieke en maatschappelijke participatie en het vertrouwen in de overheid vergroot.

Internationale samenwerking en mensenrechten De wereld wordt steeds kleiner. Daarmee is het belang van lokaal-internationale samenwerking ook groot. De empathie en het solidariteitsgevoel van burgers, vooral jongeren, met de rest van de wereld groeit. Er is meer dan ooit aandacht voor eerlijke handel, vrede en veiligheid en mensenrechten. Schending van mensenrechten en hevige conflicten zijn grondoorzaak van migratie.

Nijmegen is een van de elf Shelter Cities waar jaarlijks bedreigde mensenrechtenactivisten opgevangen worden om tot rust te komen. De mensenrechtenverdedigers strijden elders voor elementaire rechten en vrijheden die hier vanzelfsprekend zijn: gelijkwaardigheid, solidariteit en vrijheid. Zij houden ons hier een spiegel voor en attenderen ons op het belang van cohesie en harmonie. Het stimuleren van mondiaal onderwijs en aandacht voor internationale samenwerking draagt bij tot meer tolerantie en onderling begrip inde samenleving. Burgers met een migratie achtergrond kunnen hierbij een belangrijke rol spelen.

Bureau Wijland Mede namens het bestuur, Qader Shafiq Annerieke Wessels Marjan Lucas Sara Schoch