Meer dan een miljoen Oekraïners gevlucht voor Russisch geweld

Meer dan 1 miljoen mensen zijn Oekraïne ontvlucht sinds Rusland vorige week het land binnenviel. Dat heeft de hoogste baas van de VN-vluchtelingenorganisatie (UNHCR) Filippo Grandi laten weten. Volgens de VN gaat het om de snelste uitstroom van vluchtelingen deze eeuw. De meeste van hen bevinden zich in Polen.

Grandi voegde aan zijn bericht toe dat nog vele miljoenen meer zijn achtergebleven in Oekraïne en dat het tijd is voor een staakt-het-vuren zodat humanitaire hulp op gang kan komen.

 

Dat het Russische leger Oekraïne niet onder de voet heeft gelopen, zoals Vladimir Poetin wellicht had gedacht, en hoofdstad Kyiv nog altijd niet is ingenomen, is volgens het Britse ministerie van Defensie te danken aan het massale verzet van de Oekraïners. Dat staat in het laatste inlichtingenrapport, zo meldt The Guardian. Er is een colonne Russische legervoertuigen die zich tientallen kilometers uitstrekt op weg naar Kyiv, maar die staat inmiddels al zo’n drie dagen nagenoeg stil. Wel zijn er vannacht opnieuw luchtaanvallen uitgevoerd op Kyiv, het is nog onduidelijk wat de schade is en of er slachtoffers zijn gevallen. De BBC laat weten dat inmiddels zo’n 15.000 mensen schuilen in de metrostations. Verslaggever Charlie D’Agata van het Amerikaanse CBS News deed juist verslag toen er een grote bom insloeg.

De Britten noemen behalve het Oekraïens verzet, ook massale mechanische problemen en wegopstoppingen als reden voor de vooralsnog mislukte belegering van de hoofdstad. Ook spreken de Britse inlichtingendiensten tegen dat belangrijke steden Charkov, Tsjernihiv en Marioepol in handen van de Russen zijn gevallen. Ondanks zware aanvallen op de steden de afgelopen dagen, lukt het de Russen niet deze te veroveren. Ook zeggen de Britten dat de Russen inmiddels hebben moeten toegeven dat er tot dusverre 498 Russische soldaten zijn gedood in Poetins oorlog, nog eens 1.597 anderen raakten gewond. Het werkelijke aantal doden en gewonden aan Russische zijde ligt vermoedelijk veel hoger ‘en zal blijven stijgen’.

In een nieuwe videoboodschap heeft president Zelensky het Oekraïense verzet geprezen. Hij benoemt de burgers die zich massaal voor Russische voertuigen werpen om hen zo de doorgang te blokkeren, of degenen die met gevaar voor eigen leven hele wegen afsluiten: ‘Extreem gevaarlijk, maar ook dapper,’ aldus Zelensky die ook zei dat ‘elke Rus’ op fel verzet kan rekenen. Zelensky heeft ook een beduidend hoger aantal Russische doden, hij houdt het op ruim 9.000.

In Nederland heeft een van de grootste advocatenkantoren, Houthoff – ook wel ‘het Kremlin aan de Zuidas’ genoemd – laten weten alle banden met Russische cliènten te verbreken. Dat gebeurt na aanhoudende vragen daarover van onder andere Follow The Money (FTM) en NRC. Houthoff behartigde de belangen van bijvoorbeeld Gazprom, Vimpelcom en de Russische Federatie, en ging in ruil voor torenhoge vergoedingen, schimmige contracten niet uit de weg. Dat blijkt uit een reconstructie van FTM.

9.15 uur: Het Internationaal Strafhof in Den Haag (ICC) begint officieel met een onderzoek naar Russische oorlogsmisdaden in Oekraïne. Eerder al had aanklager Karim Khan laten weten een strafdossier te willen openen, inmiddels hebben 38 landen een formeel verzoek daartoe ingediend.

Sinds het begin van Poetins oorlog hebben de Verenigde Naties 227 Oekraïense burgerdoden geregistreerd, naast nog enkele honderden gewonden. Er is daarnaast bewijs dat Rusland hoogst omstreden clusterbommen heeft gebruikt bij aanslagen op een kinderdagverblijf en een ziekenhuis. Oekraïne is geen lid van het ICC, maar heeft wel de bevoegdheid ervan erkent. Rusland is eveneens geen lid, maar omdat de oorlog op Oekraïense bodem woedt kan het ICC er onderzoek doen.

12.10 uur: De schending van mensenrechten door Rusland mag niet onbestraft blijven. Dat heeft premier Mark Rutte donderdagmiddag gezegd tijdens een kabinetsverklaring over de oorlog in Oekraïne. Volgens Rutte is de Russische agressie ‘totaal ongekend’ en is het ‘belangrijk dat eventuele oorlogsmisdaden goed worden gedocumenteerd’. Rutte wees erop dat de Russische militaire acties in toenemende mate burgerdoelen treffen. Ook zei hij dat de Westerse sancties tegen Rusland inmiddels ‘een enorme uitwerking’ hebben.

Volgens Rutte is er momenteel geen sprake van dat er opnieuw onderhandeld wordt over het regeerakkoord om extra defensieuitgaven te dekken. Minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken had daarop gehint, maar vond daarin al direct een tegenstander in de minister van Financiën Sigrid Kaag.

Op de vraag hoeveel vluchtelingen uit Oekraïne Nederland zal opvangen, moest Rutte het antwoord schuldig blijven. Wel zei hij dat Nederland een ‘ruimhartig’ vluchtelingenbeleid voor Oekraïners voorstaat. Het gros van de inmiddels ruim een miljoen Oekraïense vluchtelingen bevindt zich momenteel in Polen.

13.30 uur: Museum de Hermitage in Amsterdam heeft zijn banden met Rusland verbroken. Dat meldt stadszender AT5. Het museum werkte al tientallen jaren samen met het State Hermitage Museum in Sint-Petersburg. De directie van de Hermitage schrijft in een verklaring:

De afgelopen periode was in de Hermitage de tentoonstelling Russische avant-garde | Revolutie in de kunst te zien. Deze is nu voor onbepaalde tijd gesloten.

15.00 uur: Een Ests vrachtschip is aan het zinken in de Zwarte Zee, nadat het in Oekraïense wateren op een Russische mijn is gevaren. Dat melden media in Estland, zowel als de Daily Mail en de New York Times. Het schip de Helt, varend onder Panamese vlag, zou door Russische marineschepen geforceerd zijn koers hebben aangepast richting de haven van Odessa waar het op de mijn voer.

De Helt is niet het eerste schip in de Zwarte Zee dat door de Russische marine gedwongen wordt langs de Oekraïense kust te varen. Analisten denken dat de schepen gebruikt worden als schild, om zo de aandacht af te leiden van Russische schepen die Odessa naderen. Poetin zou een amfibische landing in de havenstad van plan zijn, mogelijk ook om van daaruit door te stoten naar Moldavië met behulp van het Belarussische leger. Woensdag werd op dezelfde manier een vrachtschip uit Bangladesh getroffen voor de kust van havenstad Olvia.

Estland is een NAVO-land, het is nog onduidelijk of de aanslag op het schip een escalatie van de oorlog in Oekraïne van de zijde van de NAVO zal inluiden.