Maak de wereld socialer door begrenzing van vrijhandel

De Europese Commissie presenteerde vorige week een discussiestuk onder de naam: “Het beteugelen van globalisering”, waarvan een deel over handelsbeleid gaat. Het is de eerste keer dat de Commissie vrijuit spreekt over de negatieve effecten van globalisering, zoals de toenemende ongelijkheid, maar stevige voorstellen blijven uit. En toch, als er iets is waar de Commissie haar koers moet veranderen, is het wel het handelsbeleid.

Al jaren wordt vrijhandel gepresenteerd als het enige antwoord op al onze problemen, en dat geluid is nog sterker geworden na de verkiezing van Trump en zijn protectionistische agenda. De Commissie maakt haast met de onderhandelingen met Mexico, Japan, de Latijns-Amerikaanse landen en Chili, en begint binnenkort de besprekingen met Australië en Nieuw-Zeeland.

Ze willen ons doen geloven dat er maar twee smaken zijn: volledige vrijhandel of compleet protectionisme. Maar beide paden brengen ons welzijn in het geding. Globalisering mag dan een gegeven zijn, maar we kunnen het zeker beteugelen door middel van het juiste beleid. Dit is het beste pad voorwaarts. Het is al vaker gezegd: als Europa haar handelsbeleid niet radicaal aanpast is het gedoemd te mislukken. We plaatsen geen vraagtekens bij het belang van handel voor de Europese economie maar wijzen op het falen van de algemene vrijhandel zoals hij nu bestaat. Wij, een groep Europese sociaaldemocraten, komen daarom met concrete voorstellen om ‘eerlijke handel’ echt vorm te geven.

Het nieuwe handelsbeleid waar wij om vragen heeft één zeer duidelijk beginsel. De burger moet weer echt iets te zeggen krijgen over het handelsbeleid van zijn of haar land. Daarom zouden alle onderhandelingsmandaten openbaar bediscussieerd moeten worden door de relevante parlementen. Het gehele maatschappelijk middenveld moet bij de overwegingen betrokken worden. We moeten een einde maken aan de huidige situatie waarin een kleine groep machtige lobby’s de onderhandelingen achter de schermen domineren.

Maar dit is niet genoeg. We moeten de inhoud van verdragen revolutionair aanpassen; door nieuwe vereisten te combineren met nieuwe doelen. Europese onderhandelaars moeten onbuigzaam zijn in het respecteren van onze collectieve standaarden. Wij zouden juist ons sociale model over de wereld moeten verspreiden. Ook moeten we stoppen met publieke diensten in de uitverkoop te zetten door een einde te maken aan verplichte concurrentie. We zouden in onderhandelingen moeten eisen dat alle toekomstige handelsverdragen leiden tot opwaartse convergentie en alle vormen van ‘dumping’ bestrijden. Concurrentie mag nooit een excuus zijn om sociale-, milieu-, en gezondheidsstandaarden te verlagen. Daarom moeten we handhaafbare afspraken over duurzame ontwikkelingen introduceren.

Europa kan niet langer twijfelen aan haar rol om de publieke zaak te beschermen tegen de markt. Daarom wijzen wij elke vorm van private arbitrage van de hand. Alle conflicten moeten als eerste worden voorgebracht bij nationale publieke gerechtshoven. En alleen een feitelijk en onderbouwde risicoanalyse kan eventuele alternatieve systemen rechtvaardigen. Ook dan alleen op basis van transparantie, onafhankelijkheid en soevereiniteit.

Europese leiders moeten meer oog krijgen voor de verliezers van de globalisering. Dit gaat vooral op voor kleinschalige landbouwers die keihard worden geraakt door de import van spotgoedkope producten. Het Europees handelsbeleid moet erop gericht zijn onze landbouwsector om te vormen naar kleinschalige en lokale producenten in plaats van de grootschalige, exportgeoriënteerde richting die we nu op gaan. Daarom zouden gevoelige producten zoals onder andere rundvlees, gevogelte, rijst en suiker geen deel moeten uitmaken van toekomstige handelsverdragen.

Tenslotte moet, met het oog op de excessen die de ongereguleerde globalisering van de 21ste eeuw met zich meebrengt, handelsbeleid een instrument zijn om internationale doelen te bereiken… Flitskapitaal en belastingontwijking aanpakken, klimaatverandering tegengaan en ervoor zorgen dat in 2030 de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de VN zijn behaald. Alleen als we ons handelsbeleid op deze manier inzetten voor een eerlijkere, sociale en betere wereld zorgen we voor een echte ‘beteugeling’ van de globalisering.

Agnes Jongerius en Marie Arena, België, Emmanuel Maurel, Frankrijk, Georgi Pirinsky, Bulgarije. Jude Kirton Darling, Engeland, , Pier Antonio Panzeri, Italie Ana Gomes, Portugal Dietmar Koster, Duitsland Karoline Graswander-Hainz, Oostenrijk