Maak een wet voor de corona-app

De belangrijkste les van de  appathon  van afgelopen weekend is wel dat je een corona-app er niet even doordrukt. Eerst moet de  meerwaarde van een app in de exitstrateg ie  duidelijk worden. Vervolgens   moet er overeenstemming zijn over  de voorwaarden waaraan die app moe t voldoen. En pas  daarna komt het  testen van de software aan bod.

De haastklus van het kabinet heeft ons op achterstand gezet. Want  de  succesvolle introductie van  contactopsporings app valt en staat met vertrouwen. Om van een intelligente lockdown naar een intelligente exit te kom en is het daarom zaak om bij het begin te beginnen, en de  vragen te beantwoorden  die lijken te zijn overgeslagen. Vragen al s: hoe past de app in het contactopsporingswerk van de GGD? Hebben we genoeg testcapaciteit om opvolging te geven aan de meldingen? En waarom voldoen minder ingrijpende middelen niet?

De premier van Nieuw-Zeeland heeft haar bevolking gevraagd dagelijks zelf even op te schrijven met wie ze in contact zijn geweest en waar ze zijn geweest. Het is goed mogelijk dat deze methode , in combinatie met uitbreiding van de menskracht voor contactonderzoek bij de GGD,   een corona-app overbodig maakt. D e  ervaring in andere landen leert dat ma ar een beperkte groep mensen zo’n  app ook  daadwerkelijk downloadt. Daarnaast  kan een app ten onrechte registreren dat sprake was van risicovol contact, terwijl mensen van elkaar gescheiden waren door een muur of een raam.   Het is dus aan het kabinet om duidelijk te maken met welke oplossing de minste besmettingen worden gemist, en de kans op vals alarm zo klein mogelijk is.

Mocht het toch zo zijn dat een app een belangrijke bijdrage kan leveren,  bijvoorbeeld in aanvulling op de Nieuw-Zeelandse methode,  dan is het nodig om de voorwaarden vast te stellen. Wat ons betreft na een debat in de Tweede Kamer, en niet op de gang van een ministerie.   In dat debat  moeten ook de langetermijngevolgen van de inzet van een corona-app worden besproken.  Want het  is niet ondenkbeeldig  d at zo’n  app een precedent schept   voor gevaarlijke vormen van surveillance door de overheid of door bedrijven . Dit is daarom het moment om te zorgen dat  privacy en gege vensbescherming in het ontwerp van de app zijn ingebouwd, dat  de  wer king van de app transparant is  en  het gebruik van  de app gebaseerd  is  o p vrijwilligheid .

Biedt de bestaande wetgeving, zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming, voldoende waarborgen voor een verantwoorde invoering van de corona-app?  Op een aantal punten zijn wij daarvan nog niet overtuigd. Daarom doen regering en Kamer er goed aan  om  een nieuwe wet  te overwegen , die zowel de gebruiker s als de niet-gebruikers van die  app beschermt , wanneer we  tot invoering ervan  besluiten .

Zo’n wet moet allereerst de vrije keuze voor of tegen het gebruik van de corona-app garanderen. De app mag geen paspoort worden voor toegang tot je werkplek of een winkel. Niemand mag van een ander verlangen dat hij of zij de app installeert en activeert in ruil voor toegang tot goederen, diensten, gebouwen of de openbare ruimte.

De wet moet ook de tijdelijkheid van de app vastleggen: wanneer de pandemie voorbij is, wordt de app gedeactiveerd. Alle verzamelde gegevens worden vernietigd.

De wet dient  function  creep  te voorkomen. De app mag alleen worden benut voor het waarschuwen van contacten van coronavirusdragers. Politie, justitie en veiligheidsdiensten krijgen geen toegang tot de gegevens.

Ten slotte dient de wet vast te leggen dat de corona-app open source is. Dat betekent niet alleen dat de broncode openbaar is en dus controleerbaar, maar ook dat de software kan worden hergebruikt, bijvoorbeeld in andere landen. Een app waar de overheid belastinggeld van ons allen in steekt, mag niet het eigendom zijn enkelen.

Wettelijke waarborgen kunnen helpen om de terechte twijfels over de vrijwilligheid, de anonimiteit en de transparantie van de app weg te nemen, en om ongewenste precedentwerking in te dammen. Het vertrouwen tussen burgers en overheid is het sociaal kapitaal dat ons door deze crisis moet helpen. Een corona-app mag dat vertrouwen niet ondermijnen.