Maak een betaalbaar thuis weer voor iedereen bereikbaar

In mijn tijdlijn op social media komen veel advertenties langs van - vaak dure - appartementen. En daar staan dan veel boze reacties onder. Dat er alleen maar voor de rijken gebouwd wordt. Dat alle goedkope huizen aan vluchtelingen gegeven worden. Dat jongeren zo geen kans krijgen op een betaalbaar huis. Hoe heeft het zover kunnen komen?

Om dat goed te begrijpen moeten we terug naar 2015, toen minister Stef Blok (VVD) de nieuwe woningwet doorvoerde en direct daarna het ministerie van VROM (volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieu) opdoekte. Op beide was hij heel trots. “Ik heb ervoor gezorgd dat de Nederlandse woningmarkt weer aantrekkelijk is voor buitenlandse investeerders, doordat huren meer verhoogd kunnen worden en sociale huurwoningen makkelijker verkocht”. Met die boodschap reisde Stef alle buitenlandse vastgoedbeurzen af.

En Stef heeft zijn zin gekregen. Nu, ruim zeven jaar later, is het woningtekort groter dan ooit en rijzen de prijzen de pan uit. En ondertussen loopt de wachttijd voor een sociale huurwoning jaar na jaar verder op. Is dat dan omdat alle sociale huurwoningen aan vluchtelingen worden gegeven?

Nee, dat is niet de reden. Toen de instroom van vluchtelingen na 2016 daalde, wisten Klaas Dijkhof, en later Ankie Broekers-Knol (beiden VVD) niet hoe snel ze heel veel opvangplekken moesten sluiten. Dus toen het aantal vluchtelingen in 2021 weer wat opliep, waren er heel snel heel veel opvangplekken te kort. Het aantal sociale huurwoningen dat aan statushouders wordt toegewezen, is nu circa 10%, wat niet ver afligt van het langjarig gemiddelde.

Dat de wachttijden voor een sociale huurwoning toch oplopen, komt doordat de rijksoverheid met de woningwet van Stef Blok geen aandacht meer heeft voor sociale huurwoningen. Beleggers en grondspeculanten hebben vrij spel, en die kiezen logischerwijs voor maximale winsten. Met als gevolg dat er veel minder sociale huurwoningen bijgebouwd worden.

Gelukkig kan het ook anders. In mijn periode als wethouder in Nieuwegein konden er sinds 2015 zo’n 1.500 sociale huurwoningen bijgebouwd worden. Een trendbreuk. Maar zonder steun van de Rijksoverheid en woningcorporaties die voldoende middelen hebben, is het trekken en sleuren. En niet iedere wethouder Wonen wil dat doen. Waardoor in veel gemeenten de afgelopen jaren veel te weinig sociale huurwoningen bijgebouwd zijn.

Daarom is het goed dat de Provincie een rol krijgt bij het realiseren van meer betaalbare woningen. Want om de enorme achterstand in te lopen, moeten álle gemeenten aan de bak om die betaalbare woningen te laten bouwen. De PvdA wil dat de komende jaren van iedere tien woningen die gebouwd worden, er vier sociaal zijn, en vier betaalbare koop of middenhuur. Zo maken we een betaalbaar huis weer bereikbaar voor iedereen.

cc-foto: Sebastiaan ter Burg