Maak algoritmen niet de poortwachter van het internet

Deze week stemt het Europees Parlement over een nieuwe richtlijn voor auteursrechten die het internet ingrijpend kan veranderen. In het meest controversiële deel, Artikel 13, staat dat platforms als Instagram en Youtube elke upload van hun gebruikers moeten controleren op het gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal. Omdat het voor die platforms niet mogelijk is alle content handmatig te filteren, bepalen ondoorzichtige algoritmen straks wat jij wel en niet mag plaatsen.

Een gifje maken en uploaden van de grappig dansende tv-presentator. Je eigen cover van een bekend nummer delen met je volgers op sociale media. Een grappige tekst toevoegen op een plaatje van een politicus die in een talkshow zat. Gebruikers dreigen straks flink beperkt te worden in wat ze online mogen zetten.

In het voorstel worden online platforms aansprakelijk voor al het auteursrechtelijk materiaal dat op hun website verschijnt. Ze kunnen dus claims en boetes krijgen voor elk stukje beeld of audio waar copyright op berust. Om te voorkomen dat ze hoge bedragen moeten betalen aan platenmaatschappijen, uitgevers of tv-zenders zullen deze platforms ervoor kiezen om zo veel mogelijk content te blokkeren, ook als er maar de verdenking is van mogelijk copyright.

Het is onmogelijk om mensen in te zetten om alles wat wordt geupload op Youtube of Instagram te checken. Daarvoor zullen de platforms dus gebruik moeten maken van filters en algoritmen. Die algoritmen moeten straks ook de uitzonderingen op het auteursrecht herkennen, zoals parodieën, politieke persiflages, educatief gebruik of memes. Of iets daar onder valt, kan je opmaken uit de context waarin het wordt geplaatst. Maar die context is voor filters niet te begrijpen. Daarom zal veel materiaal dat we nu zonder zorgen kunnen delen niet meer op internet te zien zijn als de regels worden ingevoerd.

De richtlijn is er oorspronkelijk om een scheve situatie recht te zetten. Op dit moment verdienen makers te weinig aan de content die ze online zetten en verdwijnt er teveel geld in de zakken van de grote platforms. Daarom heb ik in september voorstellen gesteund om het recht van makers te versterken: zij moeten contracten aan kunnen gaan met platforms om zo een eerlijke vergoeding te krijgen

Maar de huidige voorstellen vertrekken niet vanuit het recht van de maker (op een vergoeding), maar vanuit de plicht van het platform om van te voren al het materiaal dat online komt te scannen. Dat is totaal onevenwichtig en bedreigt het vrije internet. Onvoorspelbare algoritmen en niet gebruiker, bepalen straks of content online mag. En kleine en middelgrote platforms worden gedwongen te investeren in dure filtertechnieken. Dat maakt een scheve situatie alleen maar schever.

Niet alleen ik maak me zorgen. De Nederlandse regering heeft met vier andere landen een brief ingediend die dit voorstel een stap achteruit noemt. In Duitsland is de coalitie gespleten over dit onderwerp (Merkel is voor, de sociaaldemocraten zijn tegen) en vonden dit weekend tientallen protesten plaats tegen deze voorstellen. De petitie die werd gestart om deze wet tegen te houden is met 5 miljoen handtekeningen de meest ondertekende petitie ooit. Honderden wetenschappers, bedrijven en creatieven spraken zich uit tegen het voorstel. Bits of Freedom, de Nederlandse organisatie die opkomt voor online vrijheid en privacy, voorspelt dat dit het einde zal zijn van het internet zoals we dat kennen.

Daarom roep ik mijn collega Europarlementariërs op om tegen dit voorstel te stemmen en op te komen voor de internetgebruikers. In een tijd waarin de macht van Big Tech op alle fronten toeneemt, moeten we niet ook nog algoritmen de poortwachter van het internet maken. De rechten van de makers moeten op een andere manier beschermd worden.