Lokale Volt-kandidaten slagen er niet in Nilüfer Gündogan te (doen) vergeten

Het tijdstip van de affaire-Gündogan kon nauwelijks slechter. Volt stond er voor de gemeenteraadsverkiezingen goed voor, maar de sfeer is helemaal omgeslagen. We merken dat deze zaterdagochtend in Eindhoven, waar de partij een wandeltocht door het centrum maakt om te flyeren. Hier is Volt in de peilingen met vijf procent gedaald, wat ongeveer anderhalve zetel scheelt. Je voelt de berusting: het is nu al te laat, de afdeling had geen invloed op de zaak en peilingen zijn maar peilingen.

De PR-meneer van Volt heeft me uitgenodigd voor deze wandeltocht, maar waarom is niet duidelijk. De lokale aspiraties van Volt interesseren niemand meer iets sinds Gündogan werd geschorst. Iedereen wil het over haar hebben. Een treffend voorbeeld is de aanwezigheid van een verslaggever van het Eindhovens Dagblad. Hij laat zich ontvallen dat hij normaal niet naar dit evenement zou zijn gekomen: dan moet hij ook naar alle andere partijen. Hij is hier alleen omdat het hommeles is.

Gebrek aan empathie Al snel blijkt dat Volt-leden regelmatig op de affaire zijn aangesproken en er ook over willen praten. Maar zoals dat in een angstcultuur gaat, wil niemand dat met naam en toenaam doen. De reacties vallen vooral op door hun zakelijke toon: het is heel ernstig dat er een affaire is en zoiets komt natuurlijk nooit goed uit. Volt heeft hier nog geen ervaring mee maar gelukkig is er wel snel gehandeld. Het blijft natuurlijk ontzettend zuur dat Volt nu een slechter resultaat zal neerzetten.

Het is een vreemde gewaarwording: veel van deze mensen waren tot voor kort waarschijnlijk fan van Gündogan, maar die positieve gevoelens zijn verdwenen. Nu krijgt men haar naam nog maar nauwelijks over de lippen. Niemand komt spontaan op het idee te zeggen dat het heel erg is dat dit haar overkomt, zelfs als ze grove fouten heeft gemaakt. Alleen de Eindhovense lijsttrekker wil kwijt dat het gebrek aan empathie hem is opgevallen. Volt is toch de partij van de nuance?

Zo’n veertig Volt-leden staan een half uur te wachten op fractievoorzitter Laurens Dassen. Hij wordt geïntroduceerd door een onbekende man die vertelt dat het een vrolijke dag is. Dassen houdt vervolgens een praatje en ook hij doet alsof de hele affaire niet bestaat. Hij praat over Oekraïne: Volt wil ‘een boodschap van verbroedering’ brengen, ‘werkt graag samen’ en ‘verbindt’, horen we. Later praten lokale kandidaten in dezelfde termen. Het is surrealistisch, maar niemand zegt er iets van. Ook achteraf niet.

Onbekend met de eigen partij Dassen heeft een hele batterij aan vrijwilligers meegenomen, waarvan een deel voor de landelijke partij werkt. Een medewerker zegt dat ze het afkeurt als mensen aan de klachten over Gündogan twijfelen. Dat is een veelzeggende uitspraak, want het betekent dat Gündogan binnen Volt daadwerkelijk al is veroordeeld. Het hele idee dat beschuldigingen bewezen moeten worden is Volt vreemd, vooral in kringen dichtbij de partijtop. Raar voor een partij waarvan dat ene oud-Kamerlid hamert op het belang van de rechtsstaat.

De top krijgt geen kritische vragen want de leden zijn vaak onervaren. Een lid heeft Gündogan bij Jinek gezien en bedacht zich toen dat ze wel erg dominant en intimiderend kan zijn. Of dat betekent dat de behandeling die ze kreeg de juiste is, wil hij niet zeggen. Een student zegt dat hij overwoog zijn partijlidmaatschap op te zeggen, maar dat heeft hij vanwege zijn geloof in de Volt-idealen toch maar niet gedaan. Hoe die samen kunnen vallen met de behandeling van Gündogan blijft duister.

De Volt-leden hebben nauwelijks een beeld van de landelijke partij. Ze zijn niet bekend met de ontstaansgeschiedenis van Volt Nederland, waaruit blijkt dat Gündogan nooit een centrale figuur was, al is de beeldvorming anders. Ook komt niemand op het idee dat niet alleen de klachten over Gündogan tot op de bodem uitgezocht moeten worden, maar ook het handelen van het bestuur en de fractievoorzitter. Of leden daarom een extra ledenvergadering gaan aanvragen? Die optie lijkt niet eens overwogen.

Grote consequenties Ik ga met Volt mee met de bus naar Maastricht, waar eveneens een evenement wordt gehouden. Een kandidaat vertelt dat Den Haag ver weg is. Er is niet alleen tijd nodig om alles uit te zoeken, maar ook om zelf na te denken hoe het allemaal is gegaan. Men heeft alleen informatie uit de media. Ik vraag of Gündogan uitgenodigd gaat worden om haar kant van het verhaal te vertellen. Er volgt geen concreet antwoord en dus heeft het er alle schijn van dat ze ook hier al is veroordeeld.

Meerdere leden benadrukken hoe belangrijk het is dat een werkomgeving veilig is. Er moet op klachten worden gereageerd. De ondertoon is dat Volt geen andere opties had. Het ultieme geloof in de klagers valt op. Normaliter is het bij grensoverschrijdend gedrag het woord van persoon A tegen dat van persoon B, maar bij Volt heeft men al kant gekozen zonder alle details te kennen. Die zijn immers nooit vrijgegeven, als ze überhaupt al ooit zijn bevraagd.

Het ergste is: de immense consequenties hiervan worden niet doorzien. Als alle politici worden behandeld zoals Gündogan, moeten Kamerleden hun fractie verlaten als ze ruzie hebben met een fractiemedewerker, een keer dronken op een borrel staan of een keer ruw en ongenuanceerd uit de hoek komen. Een kandidaat-raadslid zegt bloedserieus dat het logisch is dat hij zijn functie opgeeft als er ‘zo’n klacht’ over hem wordt ingediend. Zo heeft Volt binnen de kortste keren helemaal geen volksvertegenwoordigers meer.