Lobbybrief VNO-NCW rammelt: Nederlands bedrijfsleven diep verdeeld over fossiele subsidies

Door: Aafje Terwey, Boris Schellekens, Boris Minnaert, Matthea de Jong, Like Fokkens, Hiske Arts

Zelden krijg je een kijkje achter de schermen hoe de industriële bedrijfslobby werkt, tot afgelopen week. Toen verscheen een paginagrote advertentie in het AD en de Volkskrant. In groene letters pleit VNO-NCW om "wat sommigen ‘fossiele subsidies’ zijn gaan noemen” niet in te trekken. Het afschaffen van fossiele subsidies "zet groene investeringsplannen op losse schroeven én het pakt slechter uit voor het wereldwijde klimaatprobleem." De rammelende brief geeft een inkijkje hoe VNO-NCW sjoemelt met de waarheid en anderen ongevraagd voor hun karretje spant.

De brief was amper gepubliceerd of er bleek iets vreemds. Hans Gruenfeld van VEMW meldde in een uitzending van Op1 de brief niet te hebben ondertekend, terwijl zijn naam er onder stond. “Waarom toch VEMW vermeld staat is dan ook verrassing,” tweette hij naderhand. We gingen op onderzoek. Waarom zouden bedrijven zo’n oproep ondertekenen, terwijl zij ook in een gezonde wereld willen wonen? Waarom zouden MKB’ers hiervoor pleiten terwijl zij door fossiele subsidies oneerlijke concurrentie ervaren ten opzichte van grootverbruikers?

VNO-NCW stelde namens 300 bedrijven te spreken, maar een lijst wilden ze niet geven. Intussen stroomden de reacties binnen. Innocent NL, de FWS en Gulpener bleken van niets te weten. “De (te) lage prijzen voor fossiele brandstoffen is de heroïne voor de industrie, die gaat pas bewegen als de prijzen fors omhoog gaan,” aldus Gulpener. Uit de maakindustrie kregen we de reactie dat zij juist lást hebben van fossiele subsidies omdat het de verduurzaming van hun bedrijf tegengaat.
Tot onze verbazing bleek dat de grootste lobbyclub van Nederland vergeten was te vragen of ze namen van brancheorganisaties en bedrijven mochten gebruiken om hun pleidooi kracht bij te zetten. Ze wekten de schijn dat het bedrijfsleven een gezamenlijk standpunt inneemt: vóór fossiele subsidies. Dat bleek onjuist.

Curieus was de reactie van FME, een brancheorganisatie voor techbedrijven. Zij informeerden hun leden naderhand met een bericht waaronder de zinsnede: “FME vindt het logisch dat Europa en Nederland inzetten op het nog meer belasten van fossiele energie om de omschakeling naar duurzame energie te versnellen.” Je vraagt je af wie nu wie voor het lapje houdt. Dit lijkt een pleidooi voor afschaffing van fossiele subsidies.

Terug naar de inhoud van de brief. De claim dat afschaffing van fossiele subsidies slechter uitpakt voor het wereldwijde klimaatprobleem is lachwekkend. Het druist in tegen alle wetenschappelijke analyses. Afschaffing brengt de uitstoot in 2030 met 7,5-10% omlaag aldus rapporten van IISD en IPCC. Ruim 380 hoogleraren en economen stelden vorig jaar dat de overheid met de miljarden subsidies het realiseren van de Nederlandse klimaatdoelen serieus tegenwerkt. Zij riepen op om subsidies op fossiele brandstoffen direct stop te zetten.

Ook de suggestie dat er twijfel is over de term fossiele subsidies is flauw. Iedereen in de bestuurskamers weet dat er consensus is dat belastingvoordelen daar ook onder vallen.

Terwijl onze grootverbruikers al decennialang op de hoogte zijn van de schadelijke effecten van fossiele brandstoffen, blijven zij doorgaan met hun schadelijke lobby tegen maatregelen, zoals in deze brief. Zij slepen kleinere organisaties mee in een lobby die rechtstreeks indruist tegen hun belang. Het gebeurt waar we bij staan. Kranten zouden dit niet klakkeloos moeten plaatsen.

Als bedrijf kan je onderdeel zijn van de fossiele lobby die ons razendsnel de klimaathel inbeukt of van de groeiende beweging die alles op alles zet om de transitie naar een duurzame samenleving mogelijk te maken, zoals de 235 bedrijven en organisaties en meer dan 28.000 mensen die de brandbrief #stopfossielesubsidies hebben getekend. Want over een ding zijn we het eens: de komende jaren zijn cruciaal om onze aarde leefbaar te houden.