Links en progressief Nederland verenigt U! Stop de haat, voorkom een kabinet Wilders

co-auteur: Jan Berghuis

We zijn opgegroeid met “Als een fascist ademt, dan liegt hij”, als uitdrukking van wat er voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft plaatsgevonden en nooit meer zou mogen gebeuren.

En dan wordt op 22 november 2023 de PVV van Wilders de grootste partij van het land met 37 zetels in de Tweede Kamer. De partij van Omtzigt - het NSC - de partij van Van der Plas - de BBB - de PVV van Wilders als éénmans-lid en alleenheerser en Yesilgöz van de VVD zijn alvast het gesprek gestart over mogelijke grondrechtelijke beren op de weg als route naar een nieuw kabinet.

Bij fascisten denk je aan de Tweede Wereldoorlog en miljoenen doden, afslachtingen en moorden op straat, leren laarzen en nog veel meer afzichtelijke beelden. Lang geleden in de jaren ‘30 en ‘40 van de vorige eeuw. Met de opkomst van het fascisme begon niet de Tweede Wereldoorlog ’40 - ‘45. Daar ging veel aan vooraf. Diepe economische crisis in Duitsland en in de hele wereld, de joden die daar de schuld van kregen, boeken van andersdenkenden die verbrand werden, politieke partijen en de vakbeweging werden verboden. Met alle vreselijke drama’s en gevolgen van dien.

De patronen van haat
Wat is Wilders dan? Is hij een fascist? Hij is in ieder geval een neofascist. De patronen van haat naar sommige bevolkingsgroepen bij Wilders zijn onmiskenbaar. De zondenboktheorie viert hoogtij: alle grote crises worden bepaalde bevolkingsgroepen aangerekend.

“Als haatzaaien gemeengoed wordt….”
Zijn vreselijke ‘eigen volk eerst’ uitgangspunten. Zijn haat naar alles wat links is, is bij voortduring aanwezig. En zijn vriendschappelijke banden met meerdere dictators, zoals Poetin en Orban zijn buitengewoon beangstigend. Met zijn aanvallen op de rechtelijke macht en verdachtmakingen van rechters, holt hij de rechtstaat uit. En hij is binnen zijn partij de onaantastbare alleenheerser. Een belangrijke parallel met de jaren ‘30 is dat conservatief rechts nu ook lijkt te kiezen voor (neo)fascisten en niet voor linkse, liberale en progressieve krachten voor een nieuw te vormen kabinet.

Linkse en progressieve partijen en organisaties moeten nu zeer op haar hoede zijn. We weten niet hoe de besprekingen over een nieuw kabinet zullen gaan verlopen. Het kan best vastlopen en Wilders kan zijn hand overspelen. Waardoor de overgebleven partijen alsnog bij GroenLinks-PvdA en haar 25 zetels uitkomen voor formatiebesprekingen. Het lijkt ons een scenario met grote risico’s omdat rechts links dan tegen de muur zal zetten.

De straat op
Voor GroenLinks-PvdA is er veel werk aan de winkel. Met de naderende fusie zal door GroenLinks-PvdA, naar onze mening, uit een geheel ander vaatje getapt moeten worden. De straat op en de bedrijven in, om bijvoorbeeld met de 800.000 industriearbeiders in gesprek te gaan over industriebeleid en vergroening.

GroenLinks-PvdA zijn in veel grote steden qua kiezers groot gebleven. Maar hun traditionele achterbannen in de industriegebieden van ons land zijn echt anders gaan stemmen. Uit de reacties horen en begrijpen wij dat er door hen rechts tot extreemrechts is gestemd. Hoe bestaat het dat bijvoorbeeld bij een bedrijf als Tata Steel - waar werknemers hun directie door middel van een staking van 24 dagen hebben gedwongen om te vergroenen - minder of niet hebben gestemd op linkse partijen maar veel op (extreem) rechtse partijen? Het antwoord is helder en eenvoudig: omdat linkse partijen deze werknemers niet of onvoldoende hebben gesteund. De woordvoerders van linkse partijen lieten zich liever fotograferen met enkele bezorgde Wijk aan Zeeërs dan met stakende staalarbeiders die voor hun plan-Groen Staal staan.

Vergroening van de industrie
Nog een voorbeeld. De wetenschappelijke bureaus van GroenLinks en de PvdA werkten vooraf aan de verkiezingen aan een project over werkgelegenheid in de groene industriële transitie. Het was een onderzoek naar wat de wensen, mogelijkheden, dromen en zorgen zijn van werknemers in de zware industrie. Het resulteerde in een manifest met 5 voorstellen voor een eerlijke transitie voor werknemers. Geschreven door een aantal parlementaire kopstukken van GroenLinks en de PvdA uit de Eerste Kamer, Tweede Kamer en het Europees Parlement.

Op het manifest mochten wij reageren. In het manifest van de wetenschappelijke bureaus van GroenLinks en PvdA over de toekomst van werk in de zware industrie wordt de productiearbeiders niet veel meer geboden dan omscholingsplannen en sociale plannen. Dit is precies de reden dat arbeiders in de industrie zich van linkse partijen afkeren. Dat kan niet de bedoeling zijn van het manifest, zo stelden wij.

Er is niets gedaan met onze kritiek. Het grootste deel van de industrie is gewoon te vergroenen. Maar GroenLinks-PvdA had ook gewoon over de grens kunnen kijken. De Duitse zusterpartijen van GroenLinks-PvdA hebben een gigantisch financieel pakket gepresenteerd dat moet leiden tot vergroening van de industrie en behoud en versterking van de werkgelegenheid.

(tekst gaat verder onder foto)

De fusie van verenigd links
Wij zijn enthousiast over het feit dat in de deze guur-rechtse tijden GroenLinks en de PvdA samen optrekken en lijken af te stevenen op een fusie. En we begrijpen weer minder goed waarom partijen als de SP en PvdD in hun eigen sektarische bubbel blijven zitten. Kom op Links en Progressief Nederland, verenigt U!

De FNV en de verkiezingsuitslag
Ook de FNV reageerde daags na de verkiezingsuitslag: “De zorgen van de mensen zijn groot. Mensen voelen zich in de steek gelaten en verkeren in onzekerheid omdat ze moeilijk rondkomen of geen huis hebben”. Zo’n verklaring had misschien jaren geleden gepast, maar na twintig jaar verkiezingsoverwinningen van extreem-rechts kan je dit niet zo maar zeggen. Een aanzienlijk deel van de kiezers op extreem-rechts is meegegaan in het anti-migratie frame van Wilders. En als de FNV pal wil blijven staan voor een solidaire, kleurrijke en inclusieve samenleving waarin iedereen gelijk behandeld wordt dan zal de FNV deze racistische tendens moeten bestrijden, ook in eigen geledingen.

In de media vertelde FNV-voorzitter Tuur Elzinga dat zo’n 25% van zijn leden op de PVV heeft gestemd. Een partij met uitgangspunten die haaks op de FNV-standpunten staan als het om een solidaire samenleving gaat. Nog niets wordt gezegd wat de FNV daar mee gaat doen!

Verwarring in de milieubeweging
De milieubeweging als geheel zal ongetwijfeld veel last krijgen van het gure politieke klimaat. Ze raken in een keer hun steunpunten binnen het kabinet kwijt. Sommige (waaronder Greenpeace) richten zich in reclamecampagnes krampachtig op het nieuwe 'Kabinet Wilders' maar dat is natuurlijk een teken van verwarring. Ook hier zou het antwoord moeten zijn dat de buitenparlementaire coalities tussen wetenschappers, de vakbeweging en milieubeweging naar een groene en duurzame industrie versterkt moet worden, wat leidt tot innovatie en vooruitgang.

Tenslotte, een belangrijke les van de jaren ‘30 van de vorige eeuw is dat ‘goede mensen’ destijds te weinig deden om het kwaad te stoppen. Deze fout mogen we niet opnieuw maken!

Jan Berghuis is voormalig FNV vakbondsbestuurder in de metaalsector
Roel Berghuis is voormalig FNV vakbondsbestuurder bij de Nederlandse Spoorwegen en Tata Steel