"Nederland, we zitten in een asielcrisis", aldus minister Marjolein Faber (PVV) van Asiel en Migratie woensdagochtend bij het Catshuis. Later op de dag moest Faber desgevraagd toegeven dat zo'n crisis er wettelijk helemaal niet is, "maar als ik dus kijk in de maatschappij, dan hebben we gewoon een crisis", aldus de minister die in het verleden al eerder liet zien niet wakker te liggen van een xenofobe leugen.
De uitspraak van Faber werd hartelijk ontvangen door de Kamerleden van de PVV. Onder invloed van de extreemrechtse partij van Geert Wilders werd in het coalitieakkoord een "tijdelijke asielcrisiswet" aangekondigd om zo verregaande maatregelen te kunnen nemen. Die wet wordt nog niet in stelling gebracht. In plaats daarvan houdt Faber het erop dat het gaat om "een persoonlijke duiding" van haar kant. Dat is omdat ze zelf ook weet dat het uitroepen van een asielcrisis juridisch op geen enkele wijze standhoudt. Ze zei er dan ook bij: "Ik kan dat juridisch gaan uitroepen. Dan moet ik bepaalde juridische stappen nemen". Faber zegt rond Prinsjesdag met voorstellen te komen.
In politiek Den Haag wordt de term asielcrisis sinds de zomer van 2022 weer regelmatig gebruikt, omdat het aanmeldcentrum in Ter Apel toen al overvol was. Maar door de plannen uit het coalitieakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB krijgt de term wel een extra lading. De Europese Commissie heeft al eens gezegd dat het kabinet niet zomaar een asielcrisis kan uitroepen. Aanleiding voor Faber om nu van een asielcrisis te spreken is een recent bericht van De Telegraaf over nareizigers. De krant berichtte dat er vorige maand bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) ruim 39.000 aanvragen voor nareis lagen. Hoeveel daarvan worden goedgekeurd is bij lange na niet duidelijk.
Faber kwam vijf jaar geleden in opspraak toen zijn bij hoog en laag volhield dat de dader van een steekpartij in Groningen van Noord-Afrikaanse afkomst was. Ze deelde destijds haar persoonlijke duiding via Twitter en ook lang nadat bekend was hoezeer ze ernaast zat, hield ze vol: "Mijn tweet klopt". Pas tijdens de hoorzittingen voor haar ministerspost in juni van dit jaar trok ze haar glasharde leugen weer in.
Met liegen over nareizigers bevindt de PVV zich in het huidige kabinet-Wilders I overigens in goed gezelschap met de VVD. Partijleider Dilan Yesilgöz liet vorig jaar het laatste kabinet-Rutte vallen met een leugen over "nareis op nareis". Dat ging volgens Yesilgöz om een toestroom van "duizenden" nareizigers. In werkelijkheid gaat het om enkele tientallen mensen per jaar. In 2023 waren het er zelfs maar tien.
Hoewel er geen sprake is van een asielcrisis, is er wel sprake van crisis in de opvang. Bijvoorbeeld bij het aanmeldcentrum in Ter Apel, waar asielzoekers gedwongen in wachtkamers en in het gras slapen. De vorige staatssecretaris belast met asielzaken Eric van den Burg (VVD), wist na lang lobbyen de Spreidingswet door beide Kamers te loodsen, die voor een stroomlijning van de asielopvang moest zorgen. Het overgrote deel van de Nederlandse gemeenten, waaronder Westerwold waar Ter Apel onder valt, was hier blij mee. Het kabinet-Wilders maakte direct na aantreden bekend de Spreidingswet weer van tafel te vegen. Beelden van een overvol Ter Apel zijn immers reuze bruikbaar voor partijen als de PVV om de achterban te doen geloven dat er "gewoon een crisis" is.